Farkında mısınız? - İstanbul’da ezanın ilk kez okunduğu yere gidiyoruz!

📌 Galata'daki Perşembe Pazarı'nın labirent sokaklarında karşınıza çıkan Arap Camii, şehrin en ilginç camilerinden biridir. İstanbul'un fethi için 715 yılında şehri kuşatan Arap kumandanlarından ve sahabe neslinden oluşan Mesleme bin Abdülmelik kumandasındaki ordu tarafından yaptırıldı.

📌 Peygamber Efendimizin "İstanbul mutlaka fethedilecektir. Onu fetheden komutan ne güzel komutan, onu fetheden ordu ne güzel ordudur" hadisine nail olma umuduyla için birçok sahabe ve binlerce Müslüman 600'lü yılların sonundan itibaren yollara düştü. Bu amaçla yola çıkan ordulardan biri de Emevi Devleti'ne aitti.

📌15 Ağustos 715'de İslam ordusunun meşhur komutanı Mesleme bin Abdülmelik karadan bir ordu, denizden ise kuvvetli donanma ile İstanbul'u kuşattı. 1 yıl süren muhasara sonucunda şehri alamasa da Galata'yı fethetti. Mesleme ve Bizans İmparatoru Leon arasında varılan anlaşma sonucu, Arap Mescidi inşa edildi ve ibadete açıldı. 7 yıl kadar İstanbul'da kalan Arap Müslüman ordusu, ibadetlerini burada eda etti.

📒 Emeviler kimlerdir? Emevi dönemi fetihleri

📌 Daha sonrasında Şam'da çıkan isyan nedeniyle Müslüman askerler şehirden ayrılarak o bölgeye gitmek zorunda kaldı. Bu durumu fırsat bilen papaz ve rahipler tarafından cami, kiliseye dönüştürüldü. Şimdi minare olarak kullanılan çan kulesini de ilave ederek "San Paola Kilisesi" adını verdiler.

📌1047 yılında ise Büyük Selçuklu Hükümdarı Tuğrul Bey, Erzurum önlerinde Bizans ordusunu yendi. Bizans'ın barış teklifini ise Arap Camii'nin tamir edilip açılması şartıyla kabul etti. Camide Abbasi halifesi ve Tuğrul Bey adına hutbe okunacak, mihraba ise Selçuklu hâkimiyet sembolü olan ok ve yay işlenecekti. Böylelikle ticaret için İstanbul'da olan Müslümanlar burada ibadet edebilecekti.

📒 İstanbul'un Fethi tarihi hakkında 12 bilgi

📌 Fatih Sultan Mehmed'in 1453'te İstanbul'u fethetmesinin ardından mihrap ve minber ilave edilerek tekrar asıl haline, camiye dönüştürüldü.

📌1492 yılında İspanya'daki Endülüs Devleti'nin yıkılmasından sonra, İspanyollar tarafından büyük dini bir katliama uğrayan Müslümanların bir kısmı Osmanlı'ya getirildi. Galata çevresine yerleştirilmeleriyle de burası "Arap Camii" olarak anılmaya başlandı.

Caminin kuşatma döneminde yapıldığına karşı çıkanlar olsa da yapının meşhur Müslüman komutan Mesleme tarafından yapıldığına dair bilgiler, şehri gezen eski seyyahların eserlerinde rastlanır. En önemli kaynak ise 1200'lere doğru İstanbul'u gezen, seyyah Herevi seyahatnamesidir.

📍Arap Camii nasıl gidilir?

Biraz da Arap Camii'nin yapı özelliklerinden bahsedelim 👇

➡ Mimarisiyle Arap tarzını yansıtır. Özellikle minaresi Şam'daki Emevi Camii'yi anımsatır.

➡ Caminin ahşap ve süslemeli tavanı 22 ağaç sütuna, mahfili ise 8 mermer sütuna oturtulmuştur.

➡ Dikdörtgen şeklinde inşa edilen camiyi, 3 kat halindeki 70 pencere aydınlatır.

➡ Mihrabın solundaki Mesleme'nin Ramazan'da itikâfa çekildiği oda bulunur. Avludaki kabrin ise türbesi veya makamı olduğu düşünülür.

➡ Osmanlı'da farklı dönemlerde restore edilen camiye hünkar mahfili, sebil, çeşme, şadırvan, sarnıç gibi yapılar eklenerek genişletildi.

➡ Caminin 1913 yılındaki onarımı sırasında zemininde Latin ve Cenevizlilere ait kitabeli mezar taşları ve mumyalanmış iskeletler bulundu. Bunlar İstanbul Arkeoloji Müzesi'ne nakledildi.

➡ Cumhuriyet dönemine gelindiğinde cami, doğal afetlerden etkilenerek sıvası döküldü. Uzun bir süre yenilenmeyi bekleyen yapı, 2008 -2012 yılları arasında restore edilerek şimdiki haliyle ibadete açıldı.

Siz, İstanbul'un gizli hazinesi Arap Camii'nin farkında mıydınız?

Biz, kadim medeniyetimizin izini sürmeye devam edeceğiz. Bir sonraki konumuza kadar önceki bölümleri buradan izleyebilirsiniz.

Fikriyat
Editör - Sunucu: Burcu Sandıkçı
Kamera - Kurgu: Ahmed Helal

Yeni bir "Farkında mısınız?" videosuyla karşınızdayız. Bugün sizleri #İstanbul semalarında ezanın ilk kez yankılandığı #ArapCamii'ne götürüyoruz.

Siz bu kültürel değerimizin farkında mıydınız?🤔 pic.twitter.com/7VoeHTSH7m
— Fikriyat (@fikriyatcom) March 13, 2021