Arama
Ebu Davud kimdir? Hadis kitabı Es Sünen’i nasıl kaleme aldı?
Ebu Davud, İslam tarihinin en önemli muhaddislerinden biridir. Hadis öğrenmeye küçük yaşlarda başlamış, 18 yaşındayken yola çıkarak ilim merkezi olan pek çok şehre gitmiş ve dönemin en ünlü hadis alimlerinden eğitim almıştı. 300'e yakın hocadan hadis öğrenen Ebu Davud, Kütüb-i Sitte'den biri olan hadis kitabı Es Sünen'i 40 yaşına varmadan kaleme almış; başta oğlu olmak üzere pek çok hadis alimi yetiştirmişti. 100 bin hadisi rahatlıkla müzakere edebildiği söylenen Ebu Davud, ilim konusunda kimseye müsamaha göstermezdi. Peki, Ebu Davud kimdir? Hadis kitabı Es Sünen'i nasıl kaleme aldı? İyi bir Müslüman olmak isteyene 'kafi' dediği dört hadis neydi?
Es-Sünen'i tasnif ettikten sonra İslâm dünyasında şöhreti artan Ebu Davud, hadis ilmindeki otoritesi yanında fıkıh bilgisiyle de dikkati çekmiştir.
🔸 Ebu Davud, Kur'an-ı Kerim'den sonra sünneti ön planda tutma konusunda Selefiyye'nin metodunu benimsemiştir. Hayat tarzı bakımından Hz. Peygamber'e benzetilen Ahmed bin Hanbel'i kendisine örnek aldığı ve zâhidâne bir hayat sürdüğü belirtilir.
🔸 İlmi her şeyin üstünde tuttuğu için -Buhârî'nin de yaptığı gibi- Emîr Ebû Ahmed el-Muvaffak bin Mütevekkil'in, kendi çocuklarına özel olarak es-Sünen'i okutması teklifini reddetmiş, onlar da diğer hadis talebeleriyle birlikte ayrı bir bölmede Ebû Dâvûd'un derslerine devam etmişlerdir.
Ebû Dâvûd'un güzel sözleri vardır: "Baş olma sevdası gizli şehvettir"; "Sözün hayırlısı kulağa izinsiz girendir"; "Giyeceğe ve yiyeceğe değer vermeyen kimse vücudunu rahat ettirir."
🔸 Pratik sonuçlara değer verdiği anlaşılan Ebû Dâvûd, es-Sünen'deki şu dört hadisin iyi bir Müslüman olmak isteyen kişiye kâfi geleceğini söylerdi: "Ameller niyetlere göre değerlendirilir"; "İnsanın kendini ilgilendirmeyen işleri bırakması, onun iyi bir müslüman olduğunu gösterir"; "Kişi kendisi için istediği şeyi kardeşi için de istemedikçe iyi bir mümin olamaz"; "Helâl de bellidir haram da. Ancak bunların arasında (sakınılması gerekli), halkın çoğunun helâl mi haram mı olduğunu bilmediği şüpheli konular vardır."
Es-Sünen: Sahihinden zayıfına kadar İslam hukukuyla ilgili 4800 hadisi topladığı, bunlardan ileri derecede zayıf olanları belirtmeye özen gösterdiği bir eser olup İslam dünyasında büyük rağbet görmüştür. Muhtelif şerhleri bulunan es-Sünen Kahire'de neşredilmiş (1280), daha sonra da pek çok baskısı yapılmıştır.
El-Merâsîl: 544 mürsel hadisi ihtiva eden ve sahasının ilk ve orijinal eseri olan kitap, bilindiği kadarıyla ilk defa Alî es-Sünnî et-Trablusî tarafından senedleri zikredilmeksizin neşredilmiştir (Kahire 1310).
Mesâʾilü'l-İmâm Ahmed b. Hanbel: el-Mesâʾilü'lletî hâlefe ʿaleyhe'l-İmâm Ahmed b. Hanbel adıyla da bilinen eser, Ahmed b. Hanbel'e sorulan bazı soruların Ebu Davud tarafından kaydedilen cevaplarından ibarettir.
(X) Riyazü's Salihin'in ikinci cildini okumak için tıklayın.
İcâbâtühû ʿalâ suʾâlâti Ebî ʿUbeyd Muhammed b. ʿAlî b. ʿOsmân el-Âcurrî: Râvilerin cerh ve ta'dîline dair talebesi Ebû Ubeyd el-Âcurrî'nin sorularına verdiği cevapları ihtiva eden ve Âcurrî tarafından derlenen eser beş cüzden meydana gelmektedir. İbn Hacer'in Tehzîbü't-Tehzîb'den çok faydalandığı belitilir.
Risâletü Ebî Dâvûd ilâ ehli Mekke fî vasfi Sünenihî. Risâle fî vaṣfi teʾlîfihî li-kitâbi's-Sünen adıyla da anılan risâle, bir müellifin kendi eserini tanıtıp benzerleriyle karşılaştırması ve o devirde pek âdet olmayan bir usulü ortaya koyması bakımından önem taşımaktadır.
Kitâbü'z-Zühd. Mağrib hattıyla yazılmış bir nüshası Fas'ta Karaviyyîn Kütüphanesi'nde bulunur.
Tesmiyetü ihve ellezîne ruviye ʿanhümü'l-hadîs: Tesmiyetü'l-iḫve min ehli'l-emṣâr adıyla da bilinen risâle Dârü'l-kütübi'z-Zâhiriyye'dedir.
Kitâbü'l-Ba's ve'n-nüşûr: Brockelmann bu eserin Dımaşk'ta bulunduğunu söylemektedir.
Kitâbü'l-Kader: Günümüze gelip gelmediği bilinmeyen eser, er-Red ʿalâ ehli'l-kader ve er-Red ʿale'l-kaderiyye adlarıyla da anılır.
Ebû Dâvûd'un bunlardan başka Nâsihu'l-Kur'ân ve mensûhuh, Delâ'ilü'n-nübüvve, et-Teferrüd fi's-sünen, Fezâ'ilü'l-enṣâr, Müsnedü Mâlik, ed-Du'â', İbtidâ'ü'l-vahy, Ahbârü'l-havâric, Mâ teferrede bihî ehlü'l-emsâr ve el-Âdâbü'ş-şer'iyye adlı eserlerinin bulunduğu kaynaklarda zikredilir.
Derlenmiştir.
TDV - İslam Ansiklopedisi