Ebu Davud kimdir? Hadis kitabı Es Sünen’i nasıl kaleme aldı?

Ebu Davud, İslam tarihinin en saygın muhaddislerinden biridir. Tam adı Ebu Davûd Süleyman bin el-Eş'as bin İshak es-Sicistanî el-Ezdî'dir. 🔸 Ebu Davud, 817 yılında Sicistan'da doğdu. Ailesi aslen Yemen'in Ezd kabilesinden olduğu için Ezdî ve 'Sicistanlı' anlamında Siczî nisbeleriyle de anılır. 🔸 Dedesinin adının Bişr veya Şeddâd olduğu, büyük dedesi İmrân'ın Sıffîn'de Hz. Ali'nin yanında yer aldığı ve bu savaşta öldüğü rivayet edilir. Ebû Dâvûd tahsiline Sicistan'da başladı. Hadis bilgisini artırmak maksadıyla 18 yaşında seyahate çıkarak önce Bağdat'a, daha sonra Basra'ya gitti ve orada uzun süre kaldı. 🔸 En çok faydalandığı hocası kabul edilen Basralı hadis hâfızı Müslim bin İbrâhim el-Ezdî başta olmak üzere Tebûzekî, Ârim el-Basrî ve Ebü'l-Velîd et-Tayâlisî gibi muhaddislerden hadis okudu. 🔸 Daha sonra diğer önemli ilim merkezlerini dolaşmaya başladı. Çoğu Buhârî ve Müslim'in de hocası olan birçok âlimden istifade etti. Mekke'de, Kûfe'de, Halep'te, Dımaşk'ta, Horasan'da, Belh'te, Mısır'da dönemin en önemli hadis hâfızlarından, ayrıca Ali bin Medînî, Saîd bin Mansûr ve Yahyâ bin Maîn gibi tanınmış muhaddislerden hadis öğrendi. 🔸 İbn Hacer el-Askalânî onun 300 kadar hocası olduğunu söyler. Ebu Ali el-Gassânî, Ebû Dâvûd'un hocalarını Tesmiyetü şüyûhi Ebî Dâvûd Süleymân es-Sicistânî adlı risâlesinde bir araya getirmiştir. (X) Riyazü's Salihin hakkında bilinmesi gereken bilgiler Ebu Davud, 844 yılında doğan ve sonraları İbn Ebû Dâvûd adıyla tanınmış bir hadis hâfızı olan oğlu Abdullah'ı seyahatlerinin bir kısmında yanına alarak erken bir yaşta hadis öğrenmesini sağladı. 🔸 Kardeşi Muhammed bin Eş'as da bu seyahatlerinde onlara arkadaşlık etti. 🔸 Muhtelif zamanlarda gittiği Bağdat'ta Ahmed bin Hanbel'in ilim meclislerine uzunca bir süre devam ederek bazı önemli fıkıh ve usûl-i fıkıh konularını ondan öğrendi; daha sonra bunları Mesâʾilü'l-İmâm Aḥmed bin Ḥanbel adıyla bir araya getirdi. Ahmed bin Hanbel'in de ondan bir hadis rivayet ettiği, hatta es-Sünen'i inceleyip beğendiği söylenir. 🔸 Eğer bu rivayet doğru ise Ebû Dâvûd es-Sünen'i kırk yaşına gelmeden kaleme almış demektir. 🔸 Hocaları içinde en çok hadis toplayıp ezberleyen muhaddisin Yahyâ bin Maîn, hadislerin fıkhını en iyi anlayanın Ahmed bin Hanbel, hadislerdeki gizli kusurları (illet) en iyi bilenin Ali bin Medînî olduğunu söylerdi. (X) En güvenilir hadislerin derlendiği kaynak: Kütüb-i Sitte Ebu Davud tahsil hayatı boyunca muhtelif şehirlerde uzun süre kaldı; bu arada Tarsus'ta 20 yıl ikamet etti. Memleketi olan Sicistan'a döndükten sonra da Herat'ta ve Bağdat'ta bulundu. 🔸 Bağdat'ta iken Halife Mu'temid-Alellah'ın kardeşi Emîr Ebû Ahmed Muvaffak bin Mütevekkil, Ebû Dâvûd'un evine giderek zenci hareketi yüzünden Basra'nın yakılıp yıkıldığını, halkının başka yerlere göç ettiğini, eğer Basra'ya gelip yerleşirse İslam âleminin dört bir yanından ona gelecek talebeler sayesinde Basra'nın yeniden canlanacağını söyledi. 🔸 Ebu Davud emîrin bu ricası üzerine Basra'ya yerleşti. Basra'da ve başka yerlerde kendisinden pek çok muhaddis faydalandı. 🔸 Oğlu Abdullah başta olmak üzere Ebû Îsâ et-Tirmizî, İbn Ebü'd-Dünyâ, bir rivayete göre Nesâî, Abdân el-Ahvâzî, Zekeriyyâ b. Yahyâ es-Sâcî, Ebû Bişr ed-Dûlâbî, Ebû Bekir el-Hallâl ve Ebû Avâne el-İsferâyînî gibi muhaddis ve âlimler ona talebelik ettiler. 🔸 Basralı talebelerinden Muhammed bin Ahmed el-Lü'lüî ile Ebû Bekir İbn Dâse kendisinden es-Sünen'i rivayet edenlerin en tanınmışlardır. Ebû Dâvûd 21 Şubat 889 Basra'da vefat etti ve Süfyân es-Sevrî'nin kabrinin yanına defnedildi. (X) Buhari, Sahih-i Buhari'yi nasıl kaleme aldı? Birçok hadis âliminin belirttiği gibi Ebu Davud hadislerin zayıfını sağlamından ayırma, rivayetlerdeki ince kusurları tanıma ve hadis râvilerini tenkit etme hususlarında tanınmış bir âlimdir. 🔸 Râvileri tenkit ederken kesin bilgi sahibi olmadığı kimseler hakkında görüş bildirmekten sakınırdı. 🔸 Onların güvenilir olmadığına dair ileri sürülen genel ifadelere önem vermez, hangi sebeplerle cerh edildiklerinin açıkça söylenmesini isterdi. Hadis rivayetinde yetersiz ve liyakatsiz bulduğu kimselere karşı hiç müsamaha göstermez, yakını bile olsa tenkit etmekten çekinmezdi. Nitekim oğlu Abdullah hakkında bilinmeyen bir sebeple yalancı dediği ileri sürülür. 🔸 Sahîh-i Buhârî'de iki rivayeti bulunan Ya'kub bin Humeyd bin Kâsib'in değersiz bir kişi olduğunu göstermek üzere onun rivayetlerinin yazılı olduğu kâğıtlarla kitaplarını kapladığı rivayet edilir. 🔸 Bir hadisin senedinde kopukluk bulunmadığı ve râvilerinin zayıflığı hakkında fikir birliğine varılmadığı takdirde onu kitabına almakta mahzur görmeyen Ebu Davud, hayatı boyunca yazdığı 500 bin hadis arasından bu özelliklere sahip 4800 rivayeti seçerek es-Sünen'e almıştır. (X) Müslim, Sahih Müslim'i nasıl kaleme aldı? Devrin hadis hâfızlarından İbrâhim bin Uvreme el-İsfahânî ile hadis hâfızı ve fakih Ebû Bekir bin Sadaka, hiç kimse hakkında kullanmadıkları övgü ifadelerini Ebû Dâvûd için kullanmışlardır. 🔸 Mûsâ b. Hârûn, onun hadis için yaratıldığını ve ondan daha faziletli birini görmediğini söylemiştir. 🔸 Talebesi Ebû Bekir el-Hallâl de hocasından, devrinin önde gelen imamlarından biri ve hadislerin sağlamlık derecesini anlayıp kaynağına inme hususunda en yetkili otorite diye söz etmiştir. Hâkim en-Nisâbûrî'ye göre Ebû Dâvûd asrın hadis imamı idi. Muhammed bin Mahled'e göre Ebu Davud 100 bin hadisi rahatlıkla müzakere edebilirdi. Târîhu Herât müellifi İbn Yâsîn ise onu, en ince kusurlara varıncaya kadar rivayetleri çok iyi bilen büyük bir muhaddis ve son derece müttaki bir kimse olarak tanıtmıştır. 🔸 İbn Hibbân'a göre Ebû Dâvûd fıkıh ve hadisteki bilgisi, hâfıza gücü ve takvâ bakımından en büyük âlimlerden biriydi. 🔸 Ebû Abdullah İbn Mende, hadislerin sağlamını sakatından, doğrusunu yanlışından dört muhaddisin ayırabildiğini söyleyerek sırasıyla Buhârî, Müslim, Ebû Dâvûd ve Nesâî'nin adını verirdi. Es-Sünen'i tasnif ettikten sonra İslâm dünyasında şöhreti artan Ebu Davud, hadis ilmindeki otoritesi yanında fıkıh bilgisiyle de dikkati çekmiştir. 🔸 Ebu Davud, Kur'an-ı Kerim'den sonra sünneti ön planda tutma konusunda Selefiyye'nin metodunu benimsemiştir. Hayat tarzı bakımından Hz. Peygamber'e benzetilen Ahmed bin Hanbel'i kendisine örnek aldığı ve zâhidâne bir hayat sürdüğü belirtilir. 🔸 İlmi her şeyin üstünde tuttuğu için -Buhârî'nin de yaptığı gibi- Emîr Ebû Ahmed el-Muvaffak bin Mütevekkil'in, kendi çocuklarına özel olarak es-Sünen'i okutması teklifini reddetmiş, onlar da diğer hadis talebeleriyle birlikte ayrı bir bölmede Ebû Dâvûd'un derslerine devam etmişlerdir. Ebû Dâvûd'un güzel sözleri vardır: 'Baş olma sevdası gizli şehvettir'; 'Sözün hayırlısı kulağa izinsiz girendir'; 'Giyeceğe ve yiyeceğe değer vermeyen kimse vücudunu rahat ettirir.' 🔸 Pratik sonuçlara değer verdiği anlaşılan Ebû Dâvûd, es-Sünen'deki şu dört hadisin iyi bir Müslüman olmak isteyen kişiye kâfi geleceğini söylerdi: 'Ameller niyetlere göre değerlendirilir'; 'İnsanın kendini ilgilendirmeyen işleri bırakması, onun iyi bir müslüman olduğunu gösterir'; 'Kişi kendisi için istediği şeyi kardeşi için de istemedikçe iyi bir mümin olamaz'; 'Helâl de bellidir haram da. Ancak bunların arasında (sakınılması gerekli), halkın çoğunun helâl mi haram mı olduğunu bilmediği şüpheli konular vardır.' (X) Riyazü's Salihin'in ilk cildini okumak için tıklayın. Es-Sünen: Sahihinden zayıfına kadar İslam hukukuyla ilgili 4800 hadisi topladığı, bunlardan ileri derecede zayıf olanları belirtmeye özen gösterdiği bir eser olup İslam dünyasında büyük rağbet görmüştür. Muhtelif şerhleri bulunan es-Sünen Kahire'de neşredilmiş (1280), daha sonra da pek çok baskısı yapılmıştır. El-Merâsîl: 544 mürsel hadisi ihtiva eden ve sahasının ilk ve orijinal eseri olan kitap, bilindiği kadarıyla ilk defa Alî es-Sünnî et-Trablusî tarafından senedleri zikredilmeksizin neşredilmiştir (Kahire 1310). Mesâʾilü'l-İmâm Ahmed b. Hanbel: el-Mesâʾilü'lletî hâlefe ʿaleyhe'l-İmâm Ahmed b. Hanbel adıyla da bilinen eser, Ahmed b. Hanbel'e sorulan bazı soruların Ebu Davud tarafından kaydedilen cevaplarından ibarettir. (X) Riyazü's Salihin'in ikinci cildini okumak için tıklayın. İcâbâtühû ʿalâ suʾâlâti Ebî ʿUbeyd Muhammed b. ʿAlî b. ʿOsmân el-Âcurrî: Râvilerin cerh ve ta'dîline dair talebesi Ebû Ubeyd el-Âcurrî'nin sorularına verdiği cevapları ihtiva eden ve Âcurrî tarafından derlenen eser beş cüzden meydana gelmektedir. İbn Hacer'in Tehzîbü't-Tehzîb'den çok faydalandığı belitilir. Risâletü Ebî Dâvûd ilâ ehli Mekke fî vasfi Sünenihî. Risâle fî vaṣfi teʾlîfihî li-kitâbi's-Sünen adıyla da anılan risâle, bir müellifin kendi eserini tanıtıp benzerleriyle karşılaştırması ve o devirde pek âdet olmayan bir usulü ortaya koyması bakımından önem taşımaktadır. Kitâbü'z-Zühd. Mağrib hattıyla yazılmış bir nüshası Fas'ta Karaviyyîn Kütüphanesi'nde bulunur. Riyazü's Salihin'in üçüncü cildini okumak için tıklayın. Tesmiyetü ihve ellezîne ruviye ʿanhümü'l-hadîs: Tesmiyetü'l-iḫve min ehli'l-emṣâr adıyla da bilinen risâle Dârü'l-kütübi'z-Zâhiriyye'dedir. Kitâbü'l-Ba's ve'n-nüşûr: Brockelmann bu eserin Dımaşk'ta bulunduğunu söylemektedir. Kitâbü'l-Kader: Günümüze gelip gelmediği bilinmeyen eser, er-Red ʿalâ ehli'l-kader ve er-Red ʿale'l-kaderiyye adlarıyla da anılır. Ebû Dâvûd'un bunlardan başka Nâsihu'l-Kur'ân ve mensûhuh, Delâ'ilü'n-nübüvve, et-Teferrüd fi's-sünen, Fezâ'ilü'l-enṣâr, Müsnedü Mâlik, ed-Du'â', İbtidâ'ü'l-vahy, Ahbârü'l-havâric, Mâ teferrede bihî ehlü'l-emsâr ve el-Âdâbü'ş-şer'iyye adlı eserlerinin bulunduğu kaynaklarda zikredilir. Derlenmiştir. TDV - İslam Ansiklopedisi

Ebu Davud kimdir? Hadis kitabı Es Sünen’i nasıl kaleme aldı?

Bitlis'teki tarihi han, hamam ve caminin restorasyonu sürüyor

Özbekistan Devlet Akademik Bolşoy Opera ve Balesi, AKM'de izleyiciyle buluştu

evinde tam 300 kaktüs yetiştiren emekli adam

Aristoteles'in kaleminden gökyüzü

Gazze'de kaynak ve çevre krizi

Mehmet Recai Kutan kimdir?

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Gazze Batı'da neyi değiştirdi?

Boykotun Serüveni: Neler Değişti?

Sistematik işkence İsrail hapishaneleri

Gazze olaylarının tarihi arka planı

Gazze Soykırımı'nda öne çıkan 11 katliam

İlletle hikmet arasında

Sürek avcıları ya da Şaron’dan Netanyahu’ya!

Zalimlerin iç savaşı!

Gözü yaşlı kralın hayattaki son arzusu

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Tarihe Tanıklık Eden Kubbeler: İstanbul'daki Paşa Camileri

Sahabenin ümmete örnekliği

Sevgi ve kardeşliğe dayalı toplum

Osmanlı padişahlarının Resulullah (SAV) sevgisi

Sinemaseverlerin okuması gereken 3 kitap

Bilinmeyen 10 ilginç gerçek

M. Akif İnan'ın düşündüren mısraları

Osmanlı’nın kayıp eseri: Sarraf İskender Paşa Mescidi

Anadolu Selçuklu mirası: Burmalı Minare Camii

Arama

Ebu Davud kimdir? Hadis kitabı Es Sünen’i nasıl kaleme aldı?