Japonya'yı İslam ile tanıştıran alim; Abdürreşid İbrahim
Mehmet Akif'in ünlü 'Süleymaniye Kürsüsünde' şiirindeki Türkistanlı düşünürün Abdürreşid İbrahim olduğunu biliyor muydunuz? Japonya'yı İslam ile tanıştıran Abdürreşid İbrahim, burada bir de cami inşa ettirdi. Yazdığı eserlerle İslam dünyası ve Japonya arasında köprü oluşturdu. Bir sürede Tokyo'da kalan, Japonca öğrenen ve İmparatorluk ailesiyle dostluğunu sürdüren İbrahim, üst düzey bazı devlet adamlarının Müslüman olmasına da vesile oldu. Dini tebliğ etmeye ömrünü adayan seyyah, İslam'ı yaymayı mukaddes vazife sayan, Kazanlı Müslüman bir alimdi.
Abdürreşid İbrahim, kendi ifadesine göre, seyahat etmeyi, gezdiği yerlerde gördüklerinden ibret almayı, bunları başkalarına aktarmayı görev sayacak kadar seven, "Yeryüzünde geziniz..." ayetinin gereğini yerine getirmekten büyük haz duyan bir yaratılışa sahipti.
1897 Nisan ayında İstanbul'dan başlayarak üç yıl süren bir seyahate çıktı. Mısır, Hicaz, Filistin, İtalya, Avusturya, Fransa, Bulgaristan, Sırbistan, Batı Rusya üzerinden DoğuTürkistan'a, oradan da Sibirya üzerinden Tara'ya döndü.
Sultan II. Abdülhamid'e mektup yazan Abdürreşid İbrahim, Japonya'ya Müslüman bir heyet gönderilmesi talebini içeren bir mektup yazdı. Abdürreşid İbrahim, Sultan II. Abdülhamid'e gönderdiği mektupta şunları yazdı:
"Her ne kadar bizim Müslümanlar arasında, 'Japonya'da İslamiyet' adı altında rüya âleminin levhalarında anlatılan havadis pek çok duyulmuşsa da, asıl ve esası olmadığı tahakkuk etmiştir. Fakat bundan sonra İslamiyet'in Japonya'da intişar edeceği şüphesizdir. Zira Japon milleti, yaratılış bakımından İslamiyet'e yakın bir millettir. İslami kaidelerden olan pek çok güzel ahlak, Japonlarda fıtraten mevcuttur. Temizlik, hayâ, sadakat, emniyet, hususan cömertlikle şecaat, Japonlarda adeta bir huy olmuştur."
Abdülhamid için İbrahim, Japonya'da "İslamiyet'i yaymayı mukaddes vazife sayan", "Kazanlı Müslüman alim"di.
İslam âlemindeki ahalinin düştüğü durumdan kurtulması için büyük gayret gösterdi. Gittiği her ülkede, Müslümanları uyandırmaya çalıştı. Vaaz, makale ve eserleriyle Müslümanlara yol gösterdi.
Tara'ya geriye döndüğünde "Mirat" adlı ilk dergisini yayın hayatına sokarak Rusya'daki Müslümanların meselelerini yeniden ele aldı.
1905 yılında Müslümanlar arasında birlik fikrini yaygınlaştırmak için "Ülfet" ve "Tilmiz" adlı gazeteleri yayınlamaya başladı.
"Rusya Müslümanlarının ilk siyasi temsilcisi" olan Abdürreşid İbrahim, 1905 Rus ihtilâlinden sonra belli başlı merkezlerdeki Müslümanların ileri gelenlerini bir araya topladı ve ortak kararlar alınmasını sağladı.
Oka Nehri üzerinde bir gemide yapılan toplantıda, Rusya Müslümanlarının bir ittifak kurmaları fikri kabul edildi.
