Uygur halk ozanı: Abdurehim Heyit
Abdurehim Heyit'in vatanı uğruna yapamayacağı hiçbir şey yoktu. Tek dileği ve istediği Uygur Türklerinin özgür olmasıydı. Milletine, milli şuuru diri tutacak türküler söylemeyi de görev edinmişti. Bıkmadan, usanmadan, kaçmadan her yerde yüksek sesle söylüyordu. O bir "Duçar Kralı" ve bir kahramandı. Akıllarda ve yüreklerde; "Dedim adın nedir, dedi Heyit'tir. Dedim ya makamın, dedi şehittir. Dedim peki suçun, dedi Türklüktür. Dedim pişman mısın, dedi yok yok" dizeleri kaldı...
🔹 Doğu Türkistan'daki Uygur kardeşlerimiz yıllardır Çin zulmü altında yaşam mücadelesi veriyor. Dilleri kısıtlanıyor, dinleri yasaklanıyor ve insanlık dışı ne kadar muamele varsa hepsi onlara uygulanıyor...
🔹 Doğu Türkistan, uzun yıllardır Türk dünyasının kanayan yarası. Çin'in, uyguladığı baskı ve zulmü günden güne artıyor ve buradaki Uygur Türkleri vatanlarından başka ülkelere göç etmek zorunda kalıyor.
🔹 Çin zulmünün en yakın tanıklarından biri de Uygur halk ozanı Abdurehim Heyit'tir. Uygur Türklerine atfettiği türkülerle tanınan ünlü ozan Abdurehim Heyit, 1961 yılında Doğu Türkistan'ın Kaşgar vilayetinde dünyaya gelir.
🔹 Aydın bir ailede gözlerini hayata açan Abdurehim'in babasının adı Heyit, annesinin adı Amine'dir. Toplamda altı kardeşi olan ozan, ilk ve orta öğretimini Kaşgar'da tamamlar. Tam da bu dönemde Uygur türkülerini ve müziğine merak salar ve öğrenmeye başlar.
🔹 Ailesinin desteğiyle de Uygurların en meşhur çalgısı olan dutarı çalmaya başlar. Abdurehim Heyit, Kaşgar Sanat Enstitüsü'nde öğrenim gördüğü dönemde repertuvarını zenginleştirmiş ve onun sanatının gelişmesine yardımcı olmuştur.
🔹 Kaşgar Sanat Enstitüsü'nü bitiren Heyit sonrasında Pekin'e gider ve orada Sanat Yüksekokulu'nda öğrenimine devam eder. Pekin'de aktif olarak faaliyet gösteren "Halk Şarkı ve Dans Topluluğu" ile "Xingjiang Şarkı ve Dans Topluluğu"nda bulunur.
🔹 Heyit, Türkiye'den Doğu Türkistan'a kadar yerlerdeki çeşitli Türk müzikleri incelemiş ve bunlardan ilham alarak kendi sanat üslubunu oluşturmuştur.
🔹 "Han Adaş", "Bugün Gece", Oynan Derdi Bar Balalar", "Dertten Yaman", "Astanem", "Gadir Mevlan", "Curam", "Hacı Atam", "Nege Barsan Aga", "Ecep Buldum", "Müzik Şadyâne" gibi Uygur Halk Türkülerini çalıp seslendirmiştir.
🔹 Türk dünyasında ve dünyanın farklı yerlerinde konserler veren halk ozanı, Uygur halk çalgısı olan dutarı ustaca kullanmasından ötürü "Dutar'ın Kralı" olarak da bilinmektedir.
🔹 Heyit'in hayattaki tek gayesi, müziğini Uygur tarihiyle harmanlayıp geçmişlerini hafızalarda canlandırmak ve unutturmamaktır. Bir Uygur Türk'ü olarak bunu görevi bilmişti.
Dutar müzik aleti
Dutar, Farsçada "iki tel" manasına gelir. Türk diyarlarından Özbek, Türkmen ve Uygurların sıkça kullandığı bir çalgı aletidir. Tip olarak dombraya benzemektedir..
Uygur Türklerine uygulanan Barın Katliamı nasıl gerçekleşti?
