Eski Türkçe aile sözlüğü
Türkler, geçmişten günümüze kadar geniş coğrafyada hüküm sürmüş bir millettir. Zamanla belli bölgelere yayılmış ve başka topraklar üzerinde devletler kurmuşlardır. Her anlamda çeşitlenen kültür ve geleneğin en önemli yansıması ise şüphesiz dil alanında olmuştur. Bu anlamda Eski Türkçede akrabalık münasebetlerini gösteren kelime sayısı oldukça fazladır. Sözcüklerin büyük bir kısmı gelişmiş Batı dillerinin hiçbirinde bulunmaz. Bunlar, Batı dillerinde ancak tarifle izah edilebilir. Bu husus Türkçenin zenginliğini gösterir. İşte sizler için derlediğimiz, Eski Türkçe aile sözlüğü…
💠 Eze – Teyze
🔸 Eski Türkçe ve günümüz Türk lehçelerinin genelinde "teyze" anlamında kullanılan bir kelimedir. Yaşça büyük kız kardeş (Oğuz Lehçesi) eke, eçe şeklinde de kullanımı mevcuttur.
🔸 Kaşgarlı Mahmud, Divanü Lügati't Türk adlı eserinde bu kavramdan bahseder. Bu kelime günümüze kadar ulaşmaz fakat bazı Türk Lehçelerinde varlığını sürdürür.
💠 Açık – Büyük kardeş
🔸 Eski Türkçe "büyük kardeş" anlamında kullanılan bir kelimedir. Kaşgarlı Mahmud "Divanü Lügati't Türk" adlı eserinde bu kelimeye yer verir. Ancak bu sözcük günümüze kadar ulaşmaz.
💠 Avurta - Sütanne
🔸 Türkçenin duayenlerinden olan Kaşgarlı Mahmud bu kelimeyi "sütanne" manasında kullanıldığının bilgisini "Divanü Lügati't Türk" adlı eserinde verir. Günümüzde kadar ulaşmayan avurta kelimesininin, Kaşgarlı Mahmud'un eserindeki örneği aşağıdaki şekliyle yer alır.
➡ Ol awurta tutundı
➡ O, sütanne edindi.
Divanü Lügati't Türk
💠 Baldız - Erkeğe göre eşinin kız kardeşi
🔸 Eski Türkçe bir kelime olan "baldız" günümüzde de varlığını "bir adamın karısının küçük kız kardeşi" şeklinde sürdürür. Kaşgarlı Mahmud "Divanü Lügati't Türk" adlı eserinde bu kelimeye yer verir.
11 maddede Türk dilinin en eski metinleri: Orhun Kitabeleri
💠 Beg - Bey
🔸 Eski Türkçeden gelen bu kelime "karının kocası" anlamına gelir. Kaşgarlı Mahmud bu terim hususun da bildiğimiz unvan olan "beg" ile bir benzeştirme yapar. Her erkeğin evinde aslında bir "bey" olduğunu söyler. Eserinde bu sözcüğe yer veren Kaşgarlı Mahmud'un bu kelime ile aşağıdaki örneği de bulunur.
➡ Begke alqış alqaldı.
➡ Bey övüldü ve faziletleri bir bir sayıldı.
Divanü Lügati't Türk
