İsmet Özel’in edebi şahsiyetini özetleyen şiir: Mazot
İsmet Özel, ilk edebi faaliyetlerine 19 yaşında başlar. 1960'lı yıllarda ülkemizde devam eden İkinci Yeni akımının getirdiği yeni ideolojiden de yararlanarak kendi özgün şiir anlayışını oluşturmayı başarır. Şair, ortaya koyduğu şiirlerinde okuyucuya müziksel bir ahenk ve ritim sunar. Özel'in şiirlerinde oluşturmaya çalıştığı yoğun çağrışımlar okuyucuyu şiire bağlar, aynı zamanda 'okuyucuyu iyi bir şiir okuyucusu' olma yolunda eğitir. Şairin İslami karakterini oluşturduğu yıllarda arayış ve sorgulama hisleri içerisinde yazdığı ''Mazot'' şiiri, onun edebiyat ve şiir anlayışını ortaya koyan önemli bir eserdir. Peki, Mazot şiiri özelinde, İsmet Özel'in şiir anlayışı ve edebi karakteri nasıldır?
🔹 Şiirin bir önceki bölümünde köyün güzellikleri şehirle karşılaştırılırken, üçüncü bölümde şehrin olumsuzlukları mısralarda belirmeye başlar. Özel, köyün onlarca güzelliğe sahip olmasına rağmen bırakıp geldiği şehirden, içine düştüğü buhrandan, olumsuzluklardan, çektiği acılardan bahseder.
🔹 Köydeki mavi korularda, dibek taşlarında sözlerini bırakarak çevik bacaklarla geldiği şehirde aslında avutucu ve rahatlatıcı bir eşya olan beşiğin tenini yaraladığından bahseder.
İsmet Özel'in Üç Mesele kitabından 20 çarpıcı alıntı
🔹 Sabahın erken saatinde işe gitmek mecburiyeti olan insanların nefreti, şehre gelince artık meşin yani ayakkabı giymek zorunda olması, her gün aynı monoton yapının sıkıcılığı İsmet Özel'in satırlarında yerini bulur.
🔹 Şiirdeki genç kız tabiri, temizliği ve masumiyeti simgelemek için kullanılır. Beyaz güvercin de barışın ve huzurun işaretçisidir. Fakat genç kız korkutulmuş, beyaz güvercinler de bu şehirden uçmuştur. Şehir, değil barışın ve huzurun, güvenin bile olmadığı bir yer olarak betimlenir.
İsmet Özel'in Toparlanın Gitmiyoruz adlı kitabından en çarpıcı 20 alıntı
🔹Sana yaşamak düşer çarkların gövdesinde
bin demir kapıyla hesaplaşmaktan omzun
çürümelidir
bin çeşit güneşle ovulmalıdır gaddar ellerin
yürü yangınların üstüne, kendi alevini de getir
çarpıntısız dakikası olur mu devrimcinin ki
ölüm her yerde uyanıktır
alestadır korkunun yardakçıları
tez kızaran güllerden kendini sakın
sevgiler ürkütsün seni, aşk ayrı
Aşktır diye diye geldin o çekiç seslerine
bıraktın vazgeçilmez ırmakları
gönlüne kar yağdırıyorsa çocuk sesleri yetsin
dikkat et hiçbir şey ıslatmasın namluları
İsmet Özel
🔹 İsmet Özel artık Mazot'un son mısrasına geldiğimizde kendine telkinler vermeye başlar. Tüm olumsuzluklarına rağmen şehirde yaşamak zorundadır ve şehir yaşamını mecburiyetle tercih eder.
🔹 ''Soluğunun çarkın dişlilerinin sarmalıyor olması''na katlanamayan şairin buradaki yaşamı kabullenişini kendisi de ''niyedir'' sorusuyla sorgular.
🔹 İsmet Özel'in ''Mazot'' şiirinde sözcük seçmede gösterdiği titizlik ve imaj yoğunluğu neredeyse bütün şiirlerinde karşılaştığımız bir durumdur. Şairin psikolojisinin metne yansıyışı şiirin bütününde kolaylıkla okunur.
🔹 İsmet Özel'in yer yer kullandığı büyük harf ve küçük harf düzeni okuyucuya adeta bir tonlama öğretir. Hatta kimi yerde kullandığı yumuşak harfler şairin söylemindeki hassasiyeti tanımlar. Zaman zaman sertleşen ve büyük harfle yazılan cümleler söylemdeki yüksekliği okuyucuya hissettirir.
Kaynakça: Ahmet KAYA, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, İsmet Özel'in şiirlerinin "Örnek model"i olarak "Mazot" şiiri
