Türkiye'de Çocuk Edebiyatını Kuran Şair: Cahit Zarifoğlu

Yayınlanma Tarihi: Şubat 22, 2025 17:12 Güncelleme Tarihi: Şubat 22, 2025 17:15

Uzaklara dalan bakışları ile hafızamıza kazınan Cahit Zarifoğlu kişiliği ve edebi yönüyle edebiyatımızı derinden etkilemişti. Şiirleri ve düz yazıları ile edebiyatımıza kendine has bir yenilik getiren Cahit Zarifoğlu; kullandığı imgeler, metinde kurduğu bütüncüllük ile kendine has bir sanatçıydı. Zarifoğlu'nu, şiirini, edebi hususiyetlerini Şair-Yazar Mustafa Akar ile konuştuk. Akar, "Gerçekten Batı standartlarında bir modern şiir üretmiş bir insandan bahsediyoruz" cümlesi ile Zarifoğlu'nun eşsiz şair yönünü tarif ediyor.

1/10

Soru: Cahit Zarifoğlu dergiye gönderilen metinleri değerlendiren bir mercide. Bu açıdan bakıldığında Zarifoğlu bir nesile ağabeylik yaptı mı?

Mustafa Akar:

Cahit Zarifoğlu, Mavera dergisinin son sayfalarında bulunan "okuyucularla" köşesinde gelen mektupları cevaplıyor. Orada yaş ayrımı gözetmeksizin çok genç yaşlardaki şairlerin ve şiir yazan gençlerin şiirlerini yorumluyordu. O yorumlar sonradan kitap olarak da yayınlandı. Onlar önemli yorumlardı. Bir genç şairin kendi şiir sesini bulmasındaki birtakım engelleri aşabileceği hassasiyetleri orada gösteriyordu. O mektuplaşmalarda çok güzel hasletler vardı. Zarifoğlu'na dair çok konuşmayı sevmeyen bir insanmış imajı çizilirken aslında öyle değil. Evet öyle bir tırnak içinde "artistlik" tarafı var. Bence o Zarifoğlu'nun sempatik yanını da besleyen bir taraf bana göre.

2/10

Soru: Cahit Zarifoğlu'nun hayatında ve edebi eserlerinde bir ümmet bilincinden bahsetmek mümkün mü?

Mustafa Akar:

Bu çok önemli bir tespit. Cahit Zarifoğlu Rusya'nın 1980'li yılların başında Afganistan'ı işgal etmesini "Afgan Cihadı" kavramının üzerinden en iyi anlatan isimlerden bir tanesidir. Özellikle Mavera'nın yayınlara dönüşen, Mavera Yayınları kısmında da bununla alakalı çok önemli metinler yayınlandı. Hatta o dönem onların bir arabayla Afganistan'a gitme serüvenleri vardır, İran üzerinden. Bildiğim kadarıyla Cahit ağabey hastalığı dolayısıyla katılamadı ama Erdem ağabeyler buradan cihadı yerinde gözlemlemek için Afganistan'a kadar gittiler.

https://www.instagram.com/p/DGX5BEAPl9D/

3/10

Mustafa Akar:

Zarifoğlu şiirlerinde sona doğru baştaki o rüyayı andıran, daha böyle içsel, muhayyile artıran o metafizik taraftan biraz daha netliğe doğru ilerlediğini söyleyebiliriz. İşte Hama'yla alakalı yazması, Hama sımsıcak şiiri çok güzel bir şiirdir. Afganistan cihadını anlatan şiirleri mevcut. Zaten röportajlarının birisinde de "Ben hep bir Yunus Emre gibi olmak istedim, Yunus Emre gibi sade şiirler yazmak istedim" der. Ama bu sadeliğe, bu açıklığa biraz daha son şiirlerine doğru geldiğini söyleyebiliriz. Bu anlamda Zarifoğlu destansı bir şiiri de önemseyen bir adam. Mesela "stad" diye bir şiiri vardır, çok uzun bir şiirdir. Uzun bir şiir yazmak bizim şiirimizde çok iyi gözle bakılan bir şey değildir. Çünkü birçok şair uzun şiirler ama işin içinden çıkamaz. Örnekleri var mı, var ama bunların içerisindeki en başarılı örneklerden bir tanesi de Cahit Zarifoğlu'nun "stad" şiiridir. Modern insanın o unutuşa yönelik halini, kalabalıkların içerisinde kendini kaybetmesini, insanlığını, benliğini, kişiliğini yitirmesini "stad" şiirinde Cahit Zarifoğlu çok güzel anlatır.

🔍Şiirleri ve düz yazıları ile edebiyatımıza kendine has bir yenilik getiren Cahit Zarifoğlu; kullandığı imgeler, metinde kurduğu bütüncüllük ile kendine has bir sanatçıydı.@mustafa_akar_https://t.co/lftK6dxO9j pic.twitter.com/URCIC82QGO
— Fikriyat (@fikriyatcom) February 22, 2025

4/10

Soru: Cahit Zarifoğlu fikir ayrımı yaşadığı çevrelerden de ilgi görüyor. Bu konu hakkında neler söyleyebilirsiniz, mesele metin mi yoksa fikir mi? Burada İsmet Özel ile olan karşılaşmasını anabilir miyiz?

Mustafa Akar:

Çok önemli bir şair ve öyle kolay kolay üstü çizilebilecek bir adam değil. İsmet Özel ile olan karşılaşma Yaşamak'ta, günlükte anlatılır. İsmet bey daha o zamanlar sosyalist dünya görüşüne mensup, Halkın Dostları dergisini çıkartıyorlar ve Mehmet Fuat'ın düzenlediği yanılmıyorsam Alman Konsolosluğu'nda düzenlenen bir şiir programında karşı karşıya geliyorlar. O esnada sohbet etmeye başlıyorlar ve İsmet Bey, Cahit Zarifoğlu'na, şiirlerinden gerçekten çok hoşlandığını, şiirlerini çok sevdiğini söylüyor ve cümlenin sonunda da "bizim tarafımızda olmanızı çok isterdim" diyor. İsmet Özel o zaman sosyalist dünya görüşüne mensup, Cahit Zarifoğlu zaten doğmadan ölümüne kadar hep Müslüman ve İslamcı kaldı. Cahit Zarifoğlu da "Allah korusun" diyor. Yanında "Nursuz bir adam belirdi" diyor. Tahmin ediyoruz ki bu kişi: Ataol Behramoğlu. "O ne karışır'' diyor. Cahit Zarifoğlu da "Yalnız ve bir tek O karışır" cevabını veriyor.

10 MADDEDE CAHİT ZARİFOĞLU

5/10

Mustafa Akar:

Bu karşılaşmadan beş yıl sonra İsmet Özel Müslüman dünya görüşünü seçiyor, bu anlattım biçimi tersine dönüyor. Öyle tatlı bir karşılaşma anı. Bu buluşma o dönem şiirle ilgilenen gençlerin tertip ettiği bir organizasyon. Mehmet Fuat dönemin önemli genç şairlerini çağırıyor bu organizasyona. Çağrılanlar arasında Cahit Zarifoğlu ve Rasim Özdenören de var. Geri kalanlar ise anladığım kadarıyla o dönemin solcu şairleri. Ama Cahit ağabey de Rasim ağabey de onlar buradaki ana mensubiyete sahip insanlar biz işte ikinci mensubiyetteki insanlarız, oraya gidelim kendimizi gösterelim anlamında değil. Zaten bu işin sahibi biziz özgüveniyle oraya gitmiş insanlardır. Dolayısıyla bence bu anlatım biçimindeki problemli taraf odur. Yoksa en küçük bir özgüven sorunu olmayan iki insandan bahsediyoruz.

CAHİT ZARİFOĞLU'NUN ŞİİRLERİ NEDEN ANLAŞILAMIYOR?