Arama
Çocuklarda para yönetimi nasıl olmalı?
Dünya, el işçiliğinden makineleşmeye geçerken en büyük sıçramalarından birini yaşadı. Sanayinin gelişmesiyle az zamanda daha fazla şey üretmek beraberinde tüketimin de artmasına yol açtı. Buna paralel gelişim gösteren teknoloji ile tüketim daha da büyük boyutlara ulaştı. 'Tüketim çılgınlığı' adını bile literatürümüze yerleştiren bu büyük gelişim, elbette ki parayla da ilişkili. Parayı verimli kullanmanın yöntemlerini yetişkinlere uzun uzadıya anlatılıyor. Peki ya geleceğimizin yetişkinleri çocuklarımız para hakkında neler biliyor? Parayı verimli kullanmayı çocuklarımıza nasıl öğretmeliyiz?
İlk olarak, çocuğa miktarı ne olursa olsun düzenli bir harçlık verilmeli. Bu harçlık da mümkünse haftalık olmalı. Haftalık harçlık, çocuğa plan yapmayı ve sorumluluğu öğretiyor. Peki, hepsini hemen harcarsa? O zaman bedelini ödemeli. Bir dahaki haftaya kadar başka harçlık almamalı.
Okul çağındaki çocuklar için öncelikli olarak çocuğun sorumlulukları ve ihtiyaçlarının listesi yapılmalıdır. Nereye ne kadar harcamalarının olduğunun belirlenmesi ve bir harcama listesinin oluşturulması, çocuğa planlı ve düzenli para harcaması konusunda olumlu mesajlar verir. Harçlığın belirlenmesinde bu harcama listesi örnek alınmalı. Tabii ki çocuğun rutin düzenleri dışında ek ihtiyaçlarının olabileceğini de göz önünde bulundurmak gerekir.
Bu yaş grubundaki çocuklar genel olarak paranın birden fazla işlevi olduğunu kavrayacak yaştadırlar. Paranın kısa ve uzun vadeli hedefler için biriktirilebileceğini anlayabilmeleri için 'fon' stratejisi uygulayabilirsiniz. 'Fon' stratejisiyle 'acil durum fonu', 'eğitim fonu' 'kişisel gelişime yatırım fonu' 'kendime/sevdiklerime hediye fonu' gibi birikim hedefleri koyabilirsiniz. Bu şekilde hem kısa vadeli hem de uzun vadeli hedefler belirleme alışkanlığı edinecektir. İster 5 kuruş olsun ister daha fazla, çocuğunuz harçlığından ne kadar artırabiliyorsa, oluşturduğu 'fon/fonlara' bunu katmasını alışkanlık edinmesi önemlidir. Burada artırma sözcüğü önem taşımaktadır. Burada verilmek istenen mesaj, harçlığın (tıpkı gelir gibi) iyi yönetimi sonucu para artırılabileceği ve biriktirme sonucu istediği bir şeye sahip olabileceğidir.
Yetişkinliğe adım atma dönemine giren çocuk artık bütçe yapma konusunda daha bilinçli olabilecek dönemdedir. Bu dönemde onunla bir harcama listesi oluşturabilir bu listeyi 'ihtiyaç harcamaları', 'isteğe bağlı harcamalar ' ve 'biriktirme' olarak üç haneye ayırabilirsiniz. Düzenli aldığı harçlığını/gelirini bu listeye göre idare etmesi konusunda anlaşabilirsiniz. Burada amaç 'ihtiyaç harcamalarından' arta kalan parasını 'isteğe bağlı harcama' ile 'para biriktirme' arasında pay etme bilinci geliştirmektir. Bu bilinç onun eğitim sonrası atıldığı iş hayatında finansal bağımsızlığa doğru ilerlemesine katkı sağlayacaktır.
Çocuğun para kontrolü konusunda bağımsızlık kazanmasına ve bir birey olarak gelişimin sağlıklı olarak sürdürülebilmesine gayret gösterilmelidir. Çocuk için belirlenen bütçenin sık sık kontrol edilmesi, ailenin ekonomik düzeyi çok iyi olsa bile, lüzumsuz harcamalar durumunda uygun bir dille ikaz edilmesi, hiç kuşkusuz tasarruflu bir hayat için önemli mesajlar niteliğinde olacaktır.
(Derlenmiştir.)