Osmanlıca dersleri V- Türkçede karşılığı bulunmayan harfler

Yayınlanma Tarihi: Şubat 11, 2019 Güncelleme Tarihi: Şubat 11, 2019 18:53

Her dilin kendine özgü simgeleri, sembolleri veya sesleri vardır. Arapça ve Farsçadan Arap alfabesine birkaç harf ilave edilerek oluşturulan Osmanlı alfabesinin de kendine ait bir sistemi bulunur. Zamanla Arap imlasından farklı uygulamalar geliştirilen Osmanlıcada bazı harfler, Arapça ve Farsça seslere özgüdür. Bu harflerin karşıladığı sesler, orijinal çıkış özellikleri ile Türkçede bulunmaz. Peki bu harfler, Türkçede nasıl okunur? Fikriyat Akademisi olarak hazırladığımız Osmanlıca derslerinde bu hafta, Türkçede karşılığı bulunmayan harfler ve ay adlarının nasıl olduğunu aktaracağız.

6/22

Hı (خ)

Hı (خ) harfi aslında hırıltılı bir sestir. Bu harf, Osmanlıcada bazı Anadolu ağızlarında ve Türkçenin tarihi dönemlerinde bu sese rastlanır:

يوخ :Yoh 'yok', دخى : dahı 'dahi'

Kalın ünlülü kelimelerde kelime başındaki 'k'nın değişmesiyle oluşmuş 'h' sesi genellikle hı veya he ile yazılır: Han, hanım, hangi gibi.

Türkçede ha, hı ve he harflerinin telaffuzları aynıdır. Bu birkaç kelime dışında "h" sesi bulunmaz ve bu harfler Arapça ve Farsçaya özgüdür.

7/22

Z sesini karşılayan sesler

8/22

Zel (ذ)

Osmanlıcada zel (ذ) harfi Arapça ve bazı Farsça kelimelerde kullanılır. Zel harfi normal "z" gibi okunur.

9/22

Za (ز)

Za (ز) harfi Türkçe kelimelerde olduğu gibi Arapça ve Farsça kelimelerde de kullanılır. Fakat Türkçe kelimelerde "z" için sadece bu harf kullanılır.

10/22

Dat (ض)

Dat (ض) harfi Arapça kelimelerde bulunur. Türkçede bulunmayan bu harf Türkçede "z" nadiren de olsa "d" ile karşılanır. Fakat bu kelimelerdeki z seslerinin hangi harﬂe yazılacağı ancak zamanla kazanılan okuma alışkanlığıyla öğrenilir.