Osmanlıca dersleri VI- Elif ve he okutucuları

Osmanlıcada sesli harfleri göstermek için aynı zamanda sessiz harf olarak da kullanılan elif, vav, ye ve he olmak üzere dört harf kullanılır. Arap alfabesi Türkçenin zengin ünlü sistemini göstermede yetersiz kalır. Buradaki elif, vav, he ve ye okutucu harfleri, diğer harflerin önüne gelerek önceki sesleri okuturlar. Böylece hece ve kelimelerin oluşmasını sağlarlar. Elif harfi, Arapçadaki üstün harekesinin yerini alır. Elif (ا)ve he (ه) 'a ve e' seslerini karşılamak için kullanılır. Ancak Osmanlıca imlasında kelime başındaki 'e' sesini karşılamak için mutlaka elif harfi kullanılır. Elif (ا) kelime başındaki 'a' sesini karşılayabilmesi için üstüne med işareti şeklinde bir elifin yazılması gerekir. Burada medli elif harfinin kelime başında a sesini karşılaması 'ak' ve 'adım' kelimelerinin Osmanlı alfabesiyle yazımıyla gösterildi. Osmanlıcanın sağdan sola yazılıp okunurken Latincenin soldan sağa yazıldığı unutulmaması gereken en önemli husustur. Burada medli elif harfinin kelime başında â sesini karşılaması 'âb' ve 'âtî' kelimelerinin Osmanlı alfabesiyle yazımıyla gösterildi. Burada elif harfinin kelime başında a sesini karşılaması 'asl' ve 'asker' kelimelerinin Osmanlı alfabesiyle yazımıyla gösterildi. Elif harfi a, â olarak okutabildiği gibi e olarak da okutabilir. Burada elif harfinin kelime başında e sesini karşılaması 'er' ve 'ekmek' kelimelerinin Osmanlı alfabesiyle yazımıyla gösterildi. Baştaki 'e' sesi için elif harfinin üzerine hemze konulabilir. Bu husus 'el' ve 'emek' kelimelerinin Osmanlı alfabesiyle yazımıyla gösterildi. Kelime içerisinde a sadece elif ile gösterilir. Kelime sonunda a yine elifle(ا), kimi eklerin ve kelimelerin kalıplaşmış yazılışlarında ise hemze(ه) ile gösterilir. Burada elif harfinin kelime ortasında a sesini karşılaması 'yasa' ve 'haşa' kelimelerinin Osmanlı alfabesiyle yazımıyla gösterildi. Kanayan damar can yakar. قاناين طمار جان ياقار Dal sarkar, kartal kalkar دال صارقار،قارتال قالقار Ağaçtan maşa olmaz. آغاچدن ماشا اولماز Aç ayı oynamaz. آچ آيى اويناماز Babam kasnak yapmaz. بابام قاصناق ياپماز İnkar tutsaklık, inanç özgürlüktür. انکار طوتساقلق،اينانج اوزكورلك در Ak akçe kara gün içindir. آق آقچه قارا كون ايچيندر Sakla samanı gelir zamanı. صاقله صمانى كلىر زمانى Kelime sonundaki e sesi hemze (ه) ile gösterilir. Burada hemze harfinin kelime sonunda e sesini karşılaması 'ece' ve 'çetele' kelimelerinin Osmanlı alfabesiyle yazımıyla gösterildi. Osmanlıcada 'e' ünlüsü kelime başında elif, kelime sonunda ise güzel he ile yazılır. Kelime içinde e sesi genel olarak gösterilmez. Bu duruma kelime başında ve sonunda e bulunmayan ancak kelime içinde e sesi bulunan bir kelimede yalnızca ünsüzler yazılır. Fakat üç heceli kelimelerde ortadaki e ünlüsü genellikle yazılır. 19. yüzyıl sonlarında imlada yenilik anlayışlarına paralel olarak e ünlüsü kelime ortasında yazılmaya başlandı. Fakat bu yaygın bir imla kuralı değildir. He ister kelime içinde ister kelime sonunda 'a' veya 'e' ünlüsünü göstermek için kullanıldığında kendinden sonra gelen harfle bitiştirilmez. Kelime sonundaki a ünlüsü güzel he ile de gösterilebilir. Kelime sonundaki a ünlüsü güzel he ile de gösterilebilir. Dede serçe besle. دده سرچه بسله Dereden tekne geçmez. دره دن تكنه كچمز Yedek tekerlek nerede? يدك تكرلك نره ده؟ Dedem serçeye ekmek atar. دده م سرچه يه أ كمك آتار Sordular da söyledim. صورديلرده سويله دم Dünya kimseye kalmaz. دنيا كيمسه يه كالماز Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol صاللانمازاو قالقيشده نه منديل نه ده بر قول Yonca evde bekleme. يونجا أوده بكله مه Toplumsal hafızamızın en değerli hazinelerinden biri olan Osmanlıca eserler ve bu alfabe kullanılarak oluşturulan kıymetli belgeler bugün maalesef ki birçoğumuz için meçhul hükmünde. Kütüphanelerdeki bu hazinelerin, örümceklerin yuva yaptığı raflarda kapanıp kalmaması için siz Fikriyat okurlarına Osmanlıca derslerini başlatıyoruz. Bu dersimizde alfabenin özellikleri ve harflerin nasıl okunacağını sizlerle buluşturuyoruz. Haberimize ulaşmak için tıklayın... Bu uzun tarih boyunca, Osmanlıca ile yazılmış pek çok el yazması ve matbu eserler gerek kendi kütüphanelerimizde gerek de dünyanın çeşitli yerlerindeki kütüphanelerde bulunur. Kıymetli eserlerin gün yüzüne çıkması ve insanların tarihinin farkına varması ancak bu eserlerin okunmasıyla mümkündür. Bu hazineleri gün yüzüne çıkarmak amacıylaFikriyat.com olarak başlattığımız, Osmanlıca derslerimizin ikinci bölümüyle devam ediyoruz. Bu dersimizde Osmanlıca harflerin özelliklerini ve nasıl bitişeceğini örnek Osmanlıca kelimelerle gösteriyoruz. Haberimize ulaşmak için tıklayın... Her dilin kendine özgü simgeleri, sembolleri veya sesleri vardır. Arapça ve Farsçadan Arap alfabesine birkaç harf ilave edilerek oluşturulan Osmanlı alfabesinin de kendine ait bir sistemi bulunur. Zamanla Arap imlasından farklı uygulamalar geliştirilen Osmanlıcada bazı harfler, Arapça ve Farsça seslere özgüdür. Bu harflerin karşıladığı sesler, orijinal çıkış özellikleri ile Türkçede bulunmaz. Peki bu harfler, Türkçede nasıl okunur? Haberimize ulaşmak için tıklayın.

Osmanlıca dersleri VI- Elif ve he okutucuları

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER MAKALELER

Anadolu'nun son büyük metafizikçisi: Sadreddin Konevi

Bozkırın bilge kalemi Cengiz Aytmatov'un unutulmaz sözleri

İsrail Halep’te kiminle?

İslami Uyanışa Felsefi Temeller: Dini Amel ve Aklın Yenilenmesi alıntılar

FİKRİYAT GÜNDEM

Halep’te gelecek, tarihe hamile

Zenginlerin gençlik iksirinin çocuklarla bağlantısı ne?

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde