8 ilmin alimi İmam Kuşeyri
Selçukluların tarih sahnesine çıktığı Nişabur'daki en önemli alimlerden olan İmam Kuşeyri; tasavvuf, kelam, hadis, fıkıh, tefsir, gramer, lugat ve edebiyat alanlarında alimdi. Çok yönlü bir eğitim alan büyük alim, düşünme biçimi ile klasik olarak anılacak eserler kalem alabilmişti. Gençliğinde ata binmeyi ve silah kullanmayı da seven Kuşeyri özellikle er-Risale ve Letaifü'l İşarat kitaplarıyla tanındı.
İMAM KUŞEYRİ'NİN HAYATI
🔹 Tam adı Abdulkerim b. Hevazin b. Abdülmelik b. Talha b. Muhammed olan İmam Kuşeyri 986'da Horasan bölgesinin Nişabur şehrinin Üstüva köyüdür. İmam'ın doğduğu bölge Hz. Osman (RA) döneminde gerçekleşen fetihlerde İslamlaşmış, önemli bir coğrafyadır.
🔹 Tarih boyunca bir göç yolu olarak kullanılan Horasan bölgesi, pek çok kültürün kaynaşması ve ortaya özgün fikirler çıkması açısından önemlidir. İmam Kuşeyri'nin bu zenginlikler ile bezenmiş olması kendisine meselelere bakış noktasında zaviyeler açmıştır.
🔹 İmam'ın baba tarafından mensup olduğu Kuşeyr kabilesi, ilk fetihlerde bölgeye yerleşmiştir. Anne tarafı ise Sülem kabilesidir. Bölge coğrafi zenginliğin yanı sıra farklı kültürlerin çeşitliliği açısından da oldukça bereketlidir.
🔹 Küçük yaşlarda başlayan ilmi hayatına başlayan İmam Kuşeyri, zamanla Horasan bölgesinin en önemli alim ve mutasavvıflarından biri olur.
🔹 Tasavvuf, fıkıh, tefsir, kelam ve gramer alanlarında büyük bir alim olan Kuşeyri, şeyhinin kızı ile evlenerek altı erkek bir kız çocuk sahibi olmuştu. Mütezile akımına karşı dik duruşu ile Selçukluların da hürmetini sonradan kazanan önemli bir isimdir.
EĞİTİM HAYATI
🔹 İslami ilimlerin hemen hepsinde kalem oynatan büyük İmam, küçük yaşlardan itibaren farklı noktalarda farklı isimlerden ders alarak ilmi birikimini artırmıştır. Genç yaşlarda babasını kaybeden Kuşeyri, ekonomik sebeplerden kaynaklı olarak matematik ilmine vakıf olmak ve bir memuriyet edinmek maksadıyla Nişabur'a göç eder.
🔹 Bu şehirde hayatını etkileyecek olan Ebu Ali ed-Dekkak ile tanışır. Dekkak'ın vaazlarını ve sohbetlerini ilgiyle takip eden Kuşeyri, kendisine intisap etmek istediğinde Dekkak'ın "ilim öğren" ikazı ile karşılaşır. Bunun üzerine İmam Kuşeyri'nin ilim ummanına dalışı başlar.
🔹 Ebubekir Muhammed et-Tusi'den Şafii fıkhı, Ebubekir Muhammed Huseyn b. Fureyk'den kelam ilmi ve fıkıh usulü, Ebu'l Huseyn el Haffaf, Ebu Nuaym el-İsferayini'den de hadis ilmi okuyan Kuşeyri ilim sahasında üstün başarılar elde eder.
🔹 Ayrıca Cüveyni ve Beyhaki'nin bulunduğu bir toplulukla beraber Hac vesilesiyle kutsal topraklara da giden Kuşeyri, burada bulunan ilim halkalarından da faydalanır.
SOSYAL HAYATI
🔹 Kelam ilminin önemli isimleri arasında olması hasebiyle kendi yöntem ve usulünü inşa eden Kuşeyri, itikadi olarak Eşariliğe bağlıdır.
🔹 Tuğrul Bey önderliğinde Selçukluların kuruluş devrinde Horasan bölgesinin en önemli alim ve mutasavvıflarından olan Kuşeyri Selçuklu veziri Kündüri sebebiyle önce hapsedilir. Ardından Ebu Sehl tarafından kurtarılan büyük alim, Bağdat'a sürüldü.
