Görgü nedir? Adab-ı muaşeret kuralları örnekleri...

Görgü bir toplum içinde var olan ve uyulması gereken saygı ve incelik kurallarının genel adıdır. Toplumda bireyler arasındaki ilişkilerin düzenlenmesinden doğan töre, adet, gelenek ve görenekler, din kuralları gibi görgü kuralları da yazılı olmayan normlardandır. İyi tutum ve davranışlarla bunları kazandıran bilgi için kullanılan edebin çoğulu âdâb ile 'barış içinde yaşama, birbiriyle uzlaşma' anlamındaki muâşereden (muâşeret) gelen âdâb-ı muâşeret (âdâbü'l-muâşere) genellikle bireylerin ve toplum kesimlerinin birbirine karşı olan sevgi ve dostluk duygularını güçlendirici medenî ve ahlâkî davranışları, nezaket ve görgü kurallarını ifade eder. Âdâb, edeb kelimesinin çoğuludur. Edeb, sözlük anlamı ile, terbiye, utanma, usul, yol ve kaide gibi anlamlara gelir. Muaşeret ise birlikte yaşayıp iyi geçinme demektir. Kâinatı en mükemmel bir düzen ve intizam üzere var eden Allah, bu düzen içinde insanı en güzel bir kıvamda yaratmış ve gerçeği şu ayet-i kerimede ifade buyurmuştur: 'Biz insanı en güzel şekilde yarattık.' (Tin, 95/4). 'Ey inananlar! Andolsun ki, sizin için, Allah'a ve âhiret gününe kavuşmayı umanlar ve Allah'ı çok anan kimseler için Resülullah en güzel örnektir.' (Ahzab, 33/21) Kur'an'ın bize öğrettiği ahlâk ve âdâb, zamandan zamana, mekandan mekana değişmeyen, evrensel hayat düsturlarını temsil eder. İslam ahlak ve adabı diye nitelediğimiz bu sistemin en güzel örneği de sevgili Peygamberimizdir. Kuran bu hakikati şöyle ortaya koyar: 'Sen elbette yüce bir ahlak üzeresin.' (Kalem, 68/4). Hadis mecmualarının 'Kitâbü'l-Edeb', 'Kitâbü'l-Birr', 'Kitâbü'l-Câmi'', 'Kitâbü Hüsni'l-hulk' gibi başlıklar taşıyan bölümlerinde âdâb-ı muâşereti ilgilendiren hadisler yer alır. Abdullah b. Ömer, Resûlullah'ın hiçbir zaman kırıcı davranmadığını belirttikten sonra, 'Sizin en hayırlınız ahlâkı en güzel olanınızdır.' dediğini ifade eder. (Buhârî, 'Edeb', 39). 'Ey inananlar! Kendinizi ve çoluk çocuğunuzu Cehennem ateşinden koruyun; onun yakıtı, insanlar ve taşlardır; görevlileri, Allah'ın kendilerine verdiği emirlere başkaldırmayan, kendilerine emredilenleri yerine getiren pek haşin meleklerdir.' (Tahrim, 66/6) Allah katında sıddıkların mertebelerine erişmek için zulmedeni affetmek, irtibatı kesenle irtibat kurmak esirgeyene esirgemeden vermek, kötülüğü iyilikle savmak gerekir. 'İyilik, iyi söz ve davranış ile kötülük, (kötü söz ve davranış) bir değildir. Ben kötülüğü en güzel biçimde sav, bir de bakarsın ki seninle arasında düşmanlık bulunan kimse sanki sıcak (ve samimi) bir dost oluvermiştir.' Müslümanın Müslümanla üç günden fazla dargın durması helâl değildir. Peygamberimiz (a.s.) 'Ey Allah'ın kulları kardeş olun. Bir müslümanın kardeşine üç günden fazla küsmesi helâl olmaz.' buyurmuştur. Yüce Allah, Enfâl suresinin birinci âyeti ile Hucûrât suresinin 10. âyetinde müminlerin arasının düzeltilmesini emretmektedir. 'Müminler ancak kardeştirler. Öyle ise kardeşlerinizin arasını düzeltin.' (Hucurat, 49/10). Peygamberimiz (a.s.); büyüklere saygı, küçüklere sevgi göstermeyi istemektedir. Yüce Allah, özellikle ana babaya saygısızlık bir tarafa, onlara 'öf ' denilmesini bile yasaklamıştır. (İsra, 17/23). 'Küçüklerimize merhamet etmeyen, büyüklerimizin hakkını tanımayan bizden değildir (bizim sünnetimi terk etmiştir).' İnsanların karşılaşmaları veya ayrılmaları durumlarında birbirlerine güzel söz ve temennilerle mukabele etmeleri diğer bir ifadeyle 'tahiyye' de bulunmalarıdır. Yüce Allah müminlerin selamlaşmasını istemektedir: 'Size bir selam verildiği zaman, ondan daha iyisiyle mukabele edin veya aynıyla selam verin...' (Nisa 4/ 86 Peygamberimiz müslümanların karşılaşınca tokalaşmalarını tavsiye etmektedir: 'İki müslüman karşılaşıp musâfahada bulununca, ayrılmalarından önce (küçük günahları) mutlaka affedilir.' Temizlik İslam'ın üzerinde önemli durduğu hususlardan biridir. 'Oku' emrinden sora ikinci sırada gelen emir elbiselerin temizlenmesidir. 'Elbiselerini temiz tut.' (Müddessir 74/4) Yüce Allah Kur'an'da temizlenenleri sevdiğini bildirmektedir: 'Şüphesiz Allah temizlenenleri sever.' (Tevbe,9/108); Peygamberimiz beyanı ile 'Temizlik imanın yarısıdır.' Müslümanlar uygun zamanlarda mümin kardeşlerini, büyüklerini ve yakınlarını ziyaret etmeli, onların gönüllerini hoş etmeye çalışmalıdır. Ancak ziyâretin, çok uzun ve usandırıcı olmamasına özen göstermelidir. Ziyârete gelenlere imkân nispetinde ikram etmelidir. Allah'a ve âhirete inanan, misâfirine izzet ve ikramda bulunmalıdır. Kur'an'da bir çok âyette sıla-i rahim emredilmektedir. Peygamberimiz (a.s.) 'Senin ile ilişkiyi kesen kimse ile ilişkini sürdür, seni mahrum edene ver, sana zulmedeni bağışla.' buyurmuştur. İSLAM'DA AKRABALIK İLİŞKİLERİNİN ÖNEMİ HAKKINDAKİ BİLGİLERİ OKUMAK İÇİN TIKLAYIN Evlere girmeden önce zil çalarak veya kapı tıklatılarak izin istenir, buyurun edilince girilir ve selam verilir. Bu hususu yüce Allah şöyle ifade etmektedir: 'Ey inananlar! Evlerinizden başka evlere, izin almadan, seslenip sahiplerine selam vermeden girmeyiniz. Eğer düşünürseniz bu sizin için daha iyidir.' (Nur 24/27) Bu husus Kur'ân'da şöyle ifade edilmektedir: 'İnsanları küçümseyip yüz çevirme, yeryüzünde böbürlenerek yürüme; Allah, kendini beğenip övünen hiç kimseyi şüphesiz ki sevmez.' (Lokman, 31/18) Kur'an-ı Kerim, müminlerin doğru ve dikkatli konuşmasını, söyleyecekleri sözü ölçülü ve bu sözün nereye varacağını düşünerek söylemelerini emretmekte ve onları sâlih amele yol açan güzel söz söylemeye yönlendirmektedir. Çünkü Allah, doğruların, doğru sözlülerin yardımcısıdır. Doğru sözlülerin hareketlerini hatadan korumayı, işlerini düzeltip yoluna koymayı kendilerine bir mükâfat olarak vaat etmektedir: ' Ey inananlar! Allah'tan sakının, dürüst söz söyleyin de Allah işlerinizi kendinize yararlı kılsın ve günahlarınızı bağışlasın. Kim Allah'a ve Peygamber'ine itaat ederse, şüphesiz büyük bir kurtuluşa ermiş olur.'(Ahzab, 33/70-71) Müslüman israf etmemelidir. Çünkü israf dinen haram oluşunun yanında, bir tür görgüsüzce davranıştır.İsrâf, herhangi bir şeyi gereğinden fazla kullanmak demektir. İhtiyaç ölçüsünü aşan her harcamada israf vardır. Bu durumdan sakınanları Allah övgü ile anar: '...Onlar, sarf ettikleri zaman ne israf ederler ne de cimrilik, ikisi arasında orta bir yol tutarlar.' (Furkan,25/67) Müslüman hayatının her safhasında orta yolu takip etmelidir. En faydalı nimetler dahi sınırını aştığında insana dert olabilir.Beşeri münasebetlerde de bu denge çok önemlidir.İnsanlarla sohbet güzeldir. Fakat sohbette sürekli konuşan veya dinleyen olmak aşırılıktır.Bu durum cemaat içinde sıkıntıya sebep olur. Tebessüm edilecek yerde kahkaha atmak da anormal bir davranış olarak dikkat çeker. 'Dinde aşırılıktan sakının. Sizden öncekileri, dinde aşırılıkları helâk etmiştir.' İnsanın kendini büyük görmesi diğer insanlar nazarında onu küçültürken, bunun tersine alçak gönüllülük o kişiyi insanların nazarında kıymetlendirir .Unutulmamalı ki şeytanı lanetli kılan şey kibir olmuştur. Bizi yaratan yüce Allah insanı tevazu ile sevimli kılmıştır. Yüce Mevla şöyle buyurur: 'Yeryüzünde böbürlenerek yürüme, çünkü sen ne yeri delebilir ve ne de boyca dağlara ulaşabilirsin.' (İsra, 17/37) Müslüman verdiği sözde duran insandır. Bu Allah ve Peygamberin kesin emridir. Yüce Allah şöyle buyurlaktadır. '…Verdiğiniz sözü yerine getirin Çünkü söz veren sözünden sorumludur.' (İsrâ, 17/34) Müslüman gittiği meclise temiz elbiseyle gitmelidir. Yaşlı ve bilgili kimselerden üstte oturmamalı, kendine söz düşmedikçe konuşmamalı, söylenilen faydalı şeyleri dinlemelidir. Sonradan gelenlere yer vermeli, birbirlerine karşı güler yüzlü, tatlı sözlü olmalıdır. Meclisten ayrılırken arkadaşlarından izin alarak ve selâm vererek ayrılmalıdır. Yüce Allah bu hususu Kur'ân'da şöyle ifade etmektedir: 'Ey inananlar! Toplantılarda, size, 'Yer açın' denince yer açın ki Allah da size genişlik versin; 'Kalkın' denildiği zaman da hemen kalkın ki, Allah, içinizden inanmış olanları ve kendilerine ilim verilenleri derecelerle yükseltsin. Allah işlediklerinizden haberdardır.' (Mücadele, 58/11) Günlük hayatımızda önemi bir yer tutan yeme-içmenin de dinimizde kuralları vardır. Yemekten önce elleri yıkamak, yiyeceklerimizi helal ve temiz olarak yemek, Besmele ile başlamak, verilen nimetlere şükretmek, tıka-basa yemeyip henüz iştahı varken sofradan kalkmak, acele etmeden sağ elle yemek, yemekten sonra elleri yıkamak önemli görgü kurallarındandır.

Görgü nedir? Adab-ı muaşeret kuralları örnekleri...

Bitlis'teki tarihi han, hamam ve caminin restorasyonu sürüyor

Özbekistan Devlet Akademik Bolşoy Opera ve Balesi, AKM'de izleyiciyle buluştu

evinde tam 300 kaktüs yetiştiren emekli adam

Gazze'de kaynak ve çevre krizi

Mehmet Recai Kutan kimdir?

Gazze Batı'da neyi değiştirdi?

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Gazze Batı'da neyi değiştirdi?

Boykotun Serüveni: Neler Değişti?

Sistematik işkence İsrail hapishaneleri

Gazze olaylarının tarihi arka planı

Gazze Soykırımı'nda öne çıkan 11 katliam

İlletle hikmet arasında

Sürek avcıları ya da Şaron’dan Netanyahu’ya!

Zalimlerin iç savaşı!

Gözü yaşlı kralın hayattaki son arzusu

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Tarihe Tanıklık Eden Kubbeler: İstanbul'daki Paşa Camileri

Sahabenin ümmete örnekliği

Sevgi ve kardeşliğe dayalı toplum

Gazze Batı'da neyi değiştirdi?

Müslümanların Yahudilerle Savaşı

Gazze'de yaşananlara karşı niçin duyarsızlaştık?

Boykotun Serüveni: Neler Değişti?

Gazze olaylarının tarihi arka planı

Gazze Soykırımı'nda öne çıkan 11 katliam

Arama

Görgü nedir? Adab-ı muaşeret kuralları örnekleri...