Hz. Aişe’nin müminlere bıraktığı ilmi miras
Müminlerin annesi, Peygamberimizin (SAV) eşi ve ilk Müslümanlardan Hz. Ebubekir'in (RA) kızı olan Hz. Aişe (RANHA), İslami ilimlere katkısı ile bilinir. Kur'an'ı ve sünneti en iyi bilen, anlayan ve aktaranlardan olan Hz. Aişe (RANHA), hem babasından hem de Resul-i Ekrem'den (SAV) İslam hakkında pek çok şey öğrenmiş; hafızasında tutmuş ve bunları Müslümanlara aktarmıştır. Özellikle Peygamberimizin (SAV) ev yaşamı hakkındaki pek çok bilgi Hz. Aişe (RANHA) sayesinde bilinir. Hz. Aişe'nin (RANHA) Kur'an, tefsir, hadis, sünnet ve fıkıh konusundaki ilmi birikimini araştırdık.
🔹 Aralarında bazı meşhur sahabilerin de bulunduğu çağdaşlarından kimlerin hangi yanlışlarını tashih ettiği ve bu yanlışların hangi sebeplerden ileri geldiğini gösteren istidrâkleri hususunda müstakil eserler kaleme alınmıştır.
🔹 Bu sahada bilinen en eski eser, Ebû Mansûr Abdülmuhsin b. Muhammed eş-Şîhî el-Bağdâdî'nin (ö. 1096), içinde 25 hadisin yer aldığı bildirilen İstidrâkü Ümmi'l-müʾminîn ʿÂʾişe ʿale's-sahâbe adlı risâlesidir. Hz. Âişe'nin istidrâklerine dair ikinci ve en geniş eser, Türk asıllı Mısırlı âlim Bedreddin ez-Zerkeşî'nin el-İcâbe li-îrâdi me'stedrekethü ʿÂʾişe ʿale's-sahâbe adlı kitabıdır. Bu eserin telhisi sayılabilecek bir diğer çalışma, Süyûtî'nin ʿAynü'l-iṣâbe fi'stidrâki ʿÂʾişe ʿale's-sahâbe adlı eseridir.
🔹 Hz. Âişe'nin (RANHA) naklettiği hadislerin muhtevaları incelendiğinde, başta Resûlullah'ın (SAV) peygamberliği, aile hayatı, günlük yaşayışı, savaşları, Vedâ haccı, vefatı ve ahlâkı olmak üzere, Câhiliye çağı tarihi, kadınlara dair hükümler, Mekke ve Medine devirlerindeki Müslümanların çeşitli faaliyetleri, ibadetler ve ibadetler tarihi, rü'yetullah, gaybın bilinmesi, kıyamet, ölüm ve âhiret hayatına dair bazı kelâmî mesele ve haberleri ihtiva ettiği görülür.
İlk Müslümanlar kimlerdi? İslam'ı kabul eden ilk on Müslüman
🔹 Hz. Âişe'nin (RANHA) en belirgin özelliklerinden biri de İslâm dininin esaslarını anlatmak hususundaki faaliyetleridir. Hz. Peygamber'den (SAV) sonra onun evi, kadın erkek, büyük küçük birçok kimsenin huzuruna gelip kendisini dinlediği, varsa sorusunu sorup cevabını aldığı bir ilim ve irfan ocağı oldu.
🔹 Ashaptan bazılarının vefat etmiş olması, birçoğunun da fetihler sebebiyle muhtelif bölgelere gitmesi sonucunda Medine'de çok az sahabi kalmıştı. Hz. Âişe'nin (RANHA) varlığı sayesinde, "Peygamber şehri Medine" ilim merkezi olmaya devam etti. Bu şehirde onun yıllarca süren eğitim ve öğretim faaliyetleri sonunda, İslâm ilimlerinin temellerinin atılması ve ilmî hareketin gelişmesi yanında, hadis ve fıkıh sahalarında Medine ekolü teşekkül etti.
🔹 Hz. Âişe (RANHA), yalnızca şifahî sorularla değil aynı zamanda muhtelif şehir ve bölgelerde yaşayan Müslümanların mektupla sordukları sorulara da cevaplar vermiştir. Böylece hadislerin ve bazı fıkhî meselelerin yazılmasına da öncülük etmiş oldu.
🔹 Diğer taraftan 644 yılından vefatına kadar her yıl hac için Mekke'ye gittiğinde, muhtelif yerlerden gelenlerin kendisini çadırında ziyaret etmelerine ve soru sormalarına izin verdi.
🔹 Hz. Peygamber (SAV) zamanından başlamak üzere kadınların eğitim ve öğretimiyle çok yakından meşgul oldu; çevresinde ders dinleyen ve hadis nakleden birçok kız ve kadın yer aldı.
🔹 Böylece o hem bizzat, hem de yetiştirdiği öğrencileri ile İslâm dünyasında kadınların ilimle meşgul olmaları gerektiğini, hiçbir tereddüde meydan vermeyecek şekilde göstermiş oldu.
