Şükür nedir, nasıl yapılır? İslam'da şükretmenin önemi...

Yayınlanma Tarihi: Aralık 24, 2019 Güncelleme Tarihi: Aralık 24, 2020 09:19

Allah'ın verdiği nimetlere karşı şükreden ve sıkıntılara karşı sabredenlere her zaman mükafat vardır. Bu nedenle verilen nimetlerden yararlanan her insanın vicdanında, bir minnettarlık ve şükran hissinin uyanması gerekir. Fakat, Allah'ın verdiği nimetlere şükür için sadece "Çok şükür, hamd olsun" demek yeterli olmaz, çünkü sözle yapılan hamd ve şükrün fiilen de yapılması gerekir. Bu noktada İslam alimleri de şükrün önemini anlatan açıklamalarda bulunmuşlardır. Hadislerden ve İslam alimlerinin görüşlerinden derlediğimiz bilgilerle şükretmenin önemine değindik.

7/16

İslam alimlerine göre şükür

Kur'an-ı Kerim'de şükür kelimesi ve türevleri yetmiş beş yerde geçer. Bunların çoğunda Allah'ın nimetleri ve ihsanlarından söz edilir, dolayısıyla insanların Allah'a şükretmesi gerektiği bildirilir ve şükredenlere verilecek mükafatlar anlatılır. İslam alimleri de şükretmek konusunda önemli yol göstericilerden olmuşlardır. Şükür konusu ağırlıklı biçimde tasavvufi eserlerde incelenmiş olup bunların en önemlisi Gazali'nin İhyâʾü ʿulûmi'd-dîn'idir. Kırk ana bölümden oluşan eserin 32. bölümü "Sabır ve Şükür" başlığını taşır. Gazali'ye göre Allah, razı olduğu ve olmadığı şeyleri ayırt etmesini sağlamak için katından gönderdiği vahiy bilgileriyle insana kalp basireti vermiştir.

8/16

Kuşeyrî, tasavvufun önde gelenlerinin şükrü "derin bir saygıyla nimet sahibinin iyiliğini anmak" diye tarif ettiklerini belirtir.

Râgıb el-İsfahani üç türlü şükürden bahseder. Nimeti hatırda tutmak kalple şükür, nimeti vereni övgüyle anmak dille şükür, nimet sahibine lâyık olduğu şekilde karşılık vermek organlarla şükürdür.

9/16

Fahreddin er-Razi'ye göre şükrün faydası Allah'a değil kula yöneliktir. Zira kul şükrederek Allah'a olan minnet borcunu ödemiş olur, ayrıca şükrettiği için O'ndan daha çok nimet umabilir.

Ebû Bekir eş-Şiblî, "Şükür nimeti değil nimeti vereni görmektir." Der.

10/16

Hadislerde şükür kavramı hem "verdiği nimetten dolayı kulun Allah'a minnettar olması" hem "Allah'ın kullarının şükrüne karşılık vermesi, iyiliklerini ödüllendirmesi" hem de "insanların birbirine teşekkür etmesi" mânasında geçmektedir.

11/16

"(Ey insanlar!) Sizi yeryüzünde halifeler yapan O'dur. Artık kim küfrederse küfrü kendi aleyhinedir." Fâtır, 35/39

Hamd, iyiliğin sahibine saygı ifade eden bir övgü sözüdür. Şükür de kişinin, kendisine yapılan bir iyiliği bilip o iyiliği yapana övgü ile karşılık vermesidir. Hamd, daha kapsamlı bir kavramdır. Her hamd bir şükürdür. Fakat her şükür hamd değildir.