İstanbul'un “sur içi camileri”
İslam medeniyetinin gelişip dünyaya yayılmasında eğitim ve öğretim faaliyetleri her zaman odak noktası oldu. Bu sebeple camiler ve külliyeler en önemli çekim merkezleri haline geldi. Felsefe, tıp, matematik, astronomi ve kimya gibi derslerin de öğretildiği camiler, Osmanlı için son derece önemli unsurlar olarak toplumun yaşayan mekânları arasında yer aldı. Osmanlı'da özellikle İstanbul'un fethinden sonra bilhassa da sur içi bölgesinde çok sayıda cami ve beraberinde külliye inşa edildi. Gelin, İstanbul'un sur içi bölgesinde hangi camiler var, kısaca bakalım.
📌Şehremini-Topkapı bölgesinde, Bekir Paşa Camisi, Sormagir Camisi, Seyyid Ömer Camisi, Koruk Mahmud ağa Camisi, Zihgirci Kemal Mescidi, Odabaşı Behruz Ağa Camisi, Aydın Kethüda Camisi, Şeyh Raşid Camisi, Cafer Ağa Camisi, Mimar acem Camisi, İskender Ağa Camisi, Saraç Doğan Camisi yer alır.
📌Mevlanakapı bölgesinde, Bala Süleyman Ağa Camisi, Veledi Karabaş Camisi, Arakiyeci Mehmed Ağa Camisi, Evliya Camisi, Melek Hatun Camisi,, Çivicizade Camisi, Mustafa Çavuş Mescidi yer alır.
📌Fatih bölgesinde, Fatih Külliyesi, Efdalzade Camisi, Hafız Ahmed Paşa Külliye Camisi, Pirinççi Sinan Ağa Camisi yer alır.
👉 Fatih Külliyesi: Fatih Sultan Mehmed tarafından İstanbul'un özenle seçilmiş tepelerinden birine inşa ettirilen Fatih Camii, Osmanlı "külliye" kültürünün önemli bir sembolüdür. Çünkü Osmanlılar, bu tür büyük camileri yalnız ibadethane olarak değil; sosyal yaşam içinde yer alan dönemin okulları medreseler, fakirler için yemek dağıtılan imarethaneler, kütüphaneler ve hamamlarla birlikte inşa etmişlerdir.
📌İskenderpaşa bölgesinde, Dülgerzade Camisi, Kızıl Minare Camisi, Pertevniyal Valide Sultan Camisi, Sofular Camisi, Bıçakçı Alaeddin Mescidi, Yayla Kambur Mustafa Camisi, Ahmediye Camisi, İskenderpaşa Camisi yer alır.
📌Akşemseddin bölgesinde, Molla Fenari İsa Camisi, Parmakkapı Camisi, Balipaşa Camisi, Hoca Üveys Camisi, Emir Buhari Camisi, Mimar Sinan Camisi, Mesih Ali Paşa Camisi, Hırka-i Şerif Camisi, Altay Camisi, Tuti Abdüllatif Camisi, Akşemseddin Camisi, Hürrem Çavuş Camisi, Muhtesip İskender Camisi, Keçeci Piri Camisi, Karabaş Veli Camisi, Damat Öküz Mehmed Paşa Camisi yer alır.
📌Karagümrük bölgesinde, Mesih Mehmed Paşa Camisi, Neslişah Sultan Camisi, Mihrimah Sultan Külliyesi, yer alır.
👉 Mihrimah Sultan Külliyesi: İstanbul'un Avrupa yakasında bulunan Mihrimah Sultan Camii, Fatih ilçesinin Edirnekapı semtinde sur içinin en yüksek tarafında yer alır. Osmanlı İmparatorluğunun 10'uncu padişahı Kanuni Sultan Süleyman tarafından, kızı Mihrimah Sultan adına mimarların piri Mimar Sinan'a yaptırıldı.
📌Derviş Ali bölgesinde, Kasım Ağa Camisi, Kefeli Camisi, Canfeda Hatun Camisi, Derviş Ali Camisi, Dırağman Camisi, Kara Ali Camisi, Kariye Camisi yer alır.
📌Atik Ali bölgesinde, Vasat Atik Ali Paşa Camisi, Ahmed Çavuş Camisi, Üçbaş Camisi, Nişancı Mehmed Paşa Camisi, Kumrulu Mescid, Kovacı Dede Camisi, Beyceğiz Camisi, Acemoğlu Camisi, Mehmed Ağa Külliyesi, İsmail Ağa Camisi, Hirami Ahmed Paşa Camisi, Fethiye Camisi yer alır.
📌Ayvansaray bölgesinde, Çakır Ağa Mescidi, Adilşah Kadın Camisi, Yatağan Camisi, Hoca Ali Camisi, İvaz Efendi Camisi, Ebuzer Gıfari Camisi, Hazreti Cabir Camisi, Molla Aşki Camisi, Hoca Kasım Günari Camisi, Hamami Muhiddin Camisi, Hacı İsa Camisi, Ferruh Kethüda Camisi, Yusuf Şücaüddin Camisi, yer alır.
📌Balat-Fener bölgesinde, Cebecibaşı Camisi, Tevkii Cafer Camisi, İsmet Efendi Tekke Mescidi, Mismarcı Şücaiddin Camisi, Cafer Subaşı Camisi, Mesnevihane Camisi, Katip Muslihiddin Camisi, Hızır Çavuş Camisi, Tahta Minare Camisi, Abdi Subaşı Camisi, Ali Yazıcı Camisi yer alır.
📌Yavuz Sultan Selim bölgesinde, Hatip Muslihiddin Camisi, Yavuz Selim Külliyesi yer alır.
👉 Yavuz Selim Külliyesi: Fatih ilçesinin Yavuzselim semtindeki Çukurbostan denilen Bizans açık su haznesi yanında Haliç'in dik yamaçları üzerindedir. Külliye esas olarak cami, iki tabhâne, Sultan Selim ve Hafsa Sultan türbesi, şehzadeler türbesi, mektep ve imaretten teşekkül etmiştir.
Yavuz Sultan Selim: Geçilemez sanılan çölü aşan hükümdar
📌Ayakapısı ve Küçükmustafapaşa bölgesinde, Gül Camisi, Molla Hüsrev Camisi, Müftü Ali Camisi, Aşık Paşa Camisi yer alır.
📌Cibali bölgesinde, Seferikoz Camisi, Haraççı Kara Mehmed Camisi, Üskübi Camisi, Şazeli Tekke Camisi, Salih Paşa Camisi, Tahir Ağa Camisi, Hacı Ferhad Camisi, Sinan Ağa Camisi, İmaret-i Atik Camisi, Dividdar Keklik Mehmed Efendi Camisi, Bıçakçı Alaeddin Camisi, Kasap Demirhan Camisi yer alır.
📌Zeyrek bölgesinde, Molla Zeyrek Camisi, Yerhisar Mescidi, Hacegi Rakım Efendi Mescidi, Hacı Hasan Camisi, Ümmü Gülsüm Çivicizade Camisi, Hüsambey Camisi yer alır.
📌Molla Gürani bölgesinde, Murat Paşa Camisi, Gazgani Sadi Camisi, Selçuk Sultan Camisi, Suhte Sinan Mescidi, Kara Nohut Camisi, Molla Şeref Camisi, Lütfi Paşa Camisi, Kazasker Abdurrahman Efendi Camisi yer alır.
📌Topkapı bölgesinde, Bezm-i Alem Valide Sultan Camisi, Katip Muslihiddin Camisi, Kürkçübaşı Camisi, Bayezid Ağa Camisi, Harbi Mescidi, Gazi Ahmed Paşa Külliyesi, Fatma Sultan Camisi yer alır.
👉 Bezmi Alem Valide Sultan: Osmanlı'nın en hayırsever valide sultanı olan Bezmialem Valide Sultan, sahip olduklarını fakirleri doyurma ve ihtiyaçlarını giderme yolunda harcadı. Yoksulları ücretsiz tedavi eden hastaneden Dârülfünun'a talebe yetiştiren okullara kadar pek çok esere imza attı.
