Taşkent'teki ilim merkezleri
Timur İmparatorluğu gibi azametli bir devlete ev sahipliği yapan Özbekistan'da, birbirinden eşsiz yapılar bulunuyor. Bilhassa Taşkent'te ilim alanında, adından çokça söz ettiren mimari eserler mevcut. Bunlar; Hazreti İmam Külliyesi, Kökeldaş Medresesi, Barak-Han Medresesi, Muyi Mübarek Medresesi ve Abulkasım Medresesi. İşte, bu ilim merkezlerini sizler için araştırdık.
📍 KÖKELDAŞ MEDRESESİ
🔹 Taşkent'te bulunan en haşmetli tarihi yapılardan biri Kökeldaş Medresesi. Günümüzde Özbekistan'ın başkenti olan bu yerin eski şehir kısmında, Çarşu Meydanı'ndaki yüksek bir tepenin üzerinde bulunmakta.
🔹 1551-1575 senelerinde Şeybaniler Sultanı Dervişhan'ın Kokaldaş isimli veziri tarafından inşa ettirildiği tahmin ediliyor. Bundan ötürü de bu ismi almış.
🔹 Kökeldaş Medresesi'nin girişinde solda cami, sağda kubbeli derslikler yer alıyor, Orta kısımda ise odalarla çevrili geniş bir iç avlu mevcut. İnşa edildiğinde 3 katı bulunan medresenin, bugün sadece 2 katı var.
🔹 Avlu, etrafındaki 38 oda ve camiyi birleştiriyor. Geçmişte eğitim kurumu olarak hizmet vermekte olan medrese, günümüzde tarihi bir yapı olarak öne çıkıyor. İlim yuvasının bu denli önemli olmasındaki sebep, İslami eğitim verilen bir yüksekokul olması.
📍 BARAK-HAN MEDRESESİ
🔹 Taşkent'teki en büyük medrese, Barak-Han Medresesi. Külliyenin en eski yapılarından biri olan 16. yüzyıldan Barakhan Medresesi, Orta Çağ'a özgü yapısı, mimarisi ve desenleri ile Semerkand'ın tarihi medrese ve camilerini andırmakta. Medresenin ismi 13. asırda Çağatay Hanlığı'na hükmeden Barakhan'ın türbesi de adını verdiği medresenin içinde yer alıyor.
🔹 Genel olarak; 34 oda, mescit, ders salonu ve geniş iç avludan oluşan medrese, iki köşesindeki mavi kubbeleri ve girişteki büyük kapısı ile Orta Çağ'dan kalma Semerkant ve Buhara'daki medrese ve camilerine benziyor.
🔹 Bu yapının girişindeki kapı, yarı kubbe, Orta Asya Türk mimarisine özgü özelliklerini taşıyor. Kapının kenarlarına ve üzerine işlenen mavi desenli desenler ile Kur'an-ı Kerim ayetleri, medresenin o civardaki diğer tarihi yapılara benzer izler taşıdığını göstermekte.
🔹 Yapıldığı ilk zamandan, bölgenin Sovyet işgaline kadar medrese olarak, Sovyetler Birliği zamanında ise işçi yurdu ve depo olarak kullanılmış. Daha sonra, Özbekistan Müslümanları Dini İdaresinin ilk binası olarak hizmet vermiştir.
📍 HAZRETİ İMAM KÜLLİYESİ
🔹 Türkistan mimarisinin nadide örneklerinden biri de Hazreti İmam Külliyesi'dir. Birçok tarihi yapının bir araya gelmesiyle oluşan külliye, Taşkent'e gelen seyyahların en çok ziyaret ettiği yerlerden biri.
🔹 Eski ismi Şaş olan Taşkent'te 10. yüzyılda yaşayan din alimi Ebu Bekir Kaffal eş-Şaşi'nin "Hazreti İmam" lakabını taşıyan kompleks, başkentin en önemli tarihi yapılarından biri olarak gösterilmekte.
