Kentleşmenin insan psikolojisine etkileri
Kentleşme, sanayileşmeye ve ekonomik gelişmeye paralel olarak kent sayısının artması ve kentlerin büyümesi sonucunu doğuran, toplum yapısında artan oranda iş bölümü ve uzmanlaşma oluşturan, insanların davranış ve ilişkilerinde kentlere özgü değişikliklere yol açan bir nüfus birikim sürecidir. Bu süreç kimi zamanlarda zorlu olabilir ve toplumsal sorunlara yol açar. Bu sorunlarda insanların psikolojisini olumsuz yönde etkiler. Gelin birlikte kentleşmenin insan psikolojisine olumsuz etkilerini inceleyelim...
İşsizlik
🔷 İşsizlik tüm dünyanın sorunudur. Göçler yoluyla vasıfsız işçilerin kentlerde birikmesi açık ve gizli işsizlerin sayısını artırır. İşsizlik başka sorunları da beraberinde getirerek sosyal sapmalara, ahlaki değerlerin bozulmasına ve suç oranlarının artmasına yol açar.
Gecekondulaşma
🔷 Büyük kentlere fazla olan nüfus akışı gecekondulaşmaya ve çarpık kentleşmeye yol açar. Şehirlere gelen nüfus hızlı bir biçimde yeni yerleşim alanlarına yasal olmayan yollardan imarsız ve plansız konut yapımına yönelir. Çarpık kentleşmenin olduğu yerlerde yetersiz alt yapı eksiklikleri hayatı zorlaştırır.
Kusursuzluk sanrısı: Ördek Sendromu
Çevre kirliliği
🔷 Sanayileşmenin ortaya çıkardığı çevre kirliliği toplumsal hayatımızdan da öte, dünyamızı tehdit eden bir sorunu ortaya çıkarır. Hava kirliliği, fabrika atıkları, çöpler vb. kentlerin en önemli sorunları arasında yer alır.
Gürültü kirliliği
🔷 Kentleşme ile birlikte motorlu araç sayısının ve kullanımının artması beraberinde gürültü kirliliği sorununu getirir. OECD ülkelerinde yaşayan 100 milyondan fazla insan motorlu araçlardan kaynaklanan gürültünün tehdidi ile karşı karşıyadır.
📌OECD nedir?
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü' nün kısaltmasıdır.
🔷 Mimar ve nöropsikologların üzerinde durdukları önemli bir konuda kent tasarımında kontrolü insana vererek insan odaklı kentsel planlamadır. Şehir planlamacılarının birçoğuna göre başarılı tasarım, binaların bizi nasıl şekillendirdiğiyle ilişkili değil, insanlara fiziki çevreleri üzerinde kontrolün ellerinde olduğu hissini vermekle ilgilidir.
🔷 Günümüz insanı 19. yüzyıl insanına göre çok daha fazla dıştan yönetilir. Kentleşme ve iletişim araçlarının gelişimi çevrenin etkisine daha açık ve hatta çevre tarafından yönetilen bir insan tipine dönüşür.
🔷 Georg Simmel "Modern hayatın en temel sorunu, devasa toplumsal güçler, tarihsel miras, dış kültür ve teknik karşısında, insanların kendi özerklik ve bireyselliklerini koruma çabasından kaynaklanır. Kentli insanın psikolojik temeli, dış ve iç uyarıcıların hızlı ve durmaksızın değişmesiyle sinirsel uyarımın şiddetlenmesine dayanır.
📌Georg Simmel kimdir?
Alman Sosyolojisi'nin kurucularından olan sosyolog, filozof ve eleştirmen.
🔷 İnsanların şehir yaşamı içinde birbirinden kopması, giderek kişiler arası temas ve iletişimin azalması kentte ortaya çıkan sorunların çözümünde ortak hareket etme dürtüsünü zayıflatır.
🔷 İnsanlar hem kendi problemleriyle hem de kente ait sorunlarla tek başlarına başa çıkmak zorunda kalırlar. Bu durum uzadığında başta başkalarıyla ilişki kurmama ve bir gruba aidiyet hissinin zayıflaması olarak açıklanan "sosyal stres" olmak üzere farklı ruh sağlığı sorunlarına, suç ve şiddet gibi toplumsal sorunlara yol açar.
🔷 Kentlerin insan yığılması olarak büyümesi; bireylerin birbirlerine yabancılaşmasına neden olurken komşuluk gibi sosyal ve kültürel sermayeye olumlu katkıları olan geleneksel dayanışmanın yok olmasına, güvensizlik ve toplumsal aidiyetin zayıflamasına neden olur. Kent sakinlerinin ruh sağlığı sadece kentin fiziksel özelliklerinden değil, aynı zamanda kentte tutunmanın ekonomik zorlukları, çalışma ve barınma gibi sosyoekonomik koşullarından da etkilenir.
🔷 Kentsel yoksulluk kavramı, genel olarak "hakim kapitalist üretim ve tüketim ilişkilerinin ve sınıf ilişkilerinin dışında, sürekli olmayan, güvencesiz işlerle geçinmekte olan, kötü durumda, çökmüş kentsel mekanlarda yaşayan ve dışlanan cinsel, ırksal, etnik ve dinsel kimliklerle örtüşen yoksulluk türü" olarak tanımlanır.
