Anadolu’yu yurt yapan 19 alim 7 teşkilat
Osmanlı'nın kuruluş döneminde Hacı Bektaş-ı Veli'nin çok önemli sosyal faaliyetlerde bulunduğunu biliyor musunuz? Peki ya, "Türkçeye şehadet getirten şair" olarak tanımlanan şairin kim olduğunu? Veya tasavvuf etkisinde yetişen ve bu çizgide eserler veren Aşık Paşa'nın döneminde Arapça ve Farsça revaçta olmasına rağmen neden Türkçe eserler yazmayı tercih ettiğini? Orta Asya bozkırında başlayan, Osmanlı ile birlikte Viyana'ya kadar uzanan bir yurdu "yurt" haline getiren alimleri ve teşkilatları sizler için derledik.
📌 Akça Koca kimdir?
🔹 Osman Gazi'nin çocukluk ve silah arkadaşıdır. Babası da Ertuğrul Gazi ile birlikte hareket eden Akça Koca'nın ataları Selçuklu akıncılarındandır.
🔹 Osman Bey Bizans'a akınlar düzenlerken o Orhan Gazi komutasında kuzeye doğru gider.
🔹 Osman Bey vefat ettikten sonra Samandıra ve Aydos'u fetheden Akça Koca, Üsküdar'a da akınlar yapar. İzmit'e yaptığı akın sırasında fethi göremeden vefat eder.
📌 Yusuf Has Hacip kimdir?
🔹 1071 yılında ilk Müslüman Türk devleti olan Karahanlı Devleti sınırlarındaki Balasagun kentinde doğduğu için Balasagunlu Yusuf'ken, hakan Tavgaç Uluğ Buğra Han'a Kutadgu Bilig'i takdim ettiğinde "Has Hacip" unvanını alır.
🔹 Yusuf Has Hacip'in ilk Türkçe siyasetname örneği olan Kutadgu Bilig sadece devrine değil bugüne ve yarına da seslenen ve doğrunun nasıl olması gerektiğini söyleyen bir eser. Bir bakıma reçete…
📌 Edip Ahmet Yükneki kimdir?
🔹 12'inci yüzyılda doğan ve hakkında pek az bilgi bulunan Edip Ahmet Yükneki'nin Semerkant'ta doğduğu, gözlerinin doğuştan görmemesine rağmen iyi bir eğitim aldığı söylenir.
🔹 Bir nasihatname örneği olan Atabetü'l Hakayık adlı eserini, dönemin Karahanlı hükümdarı Muhammed Dad Sipehsalar Bey'e sunar.
🔹 Eserinde yoğunlukla İslam'ın ve ilmin faziletlerini anlatan Yükneki'nin Arapça, hadis ve tefsire hâkim bir âlim olduğu anlaşılmaktadır.
📌 Âşık Paşa kimdir?
🔹 1272'de Kırşehir'de doğan Âşık Paşa'nın unvanı, ailenin en büyük oğlu olduğu için "baş ağa" demek olan "paşa"ya dönüşür. Âşık mahlasıyla da şiirler yazdığından Âşık Paşa olarak anılmaya başlar.
🔹 Tasavvuf etkisinde yetişen ve bu çizgide eserler veren Âşık Paşa, döneminde Arapça ve Farsça revaçta olmasına rağmen Türkçe yazmayı tercih eder ve 12 bin beyitlik Garipname'yi yazar.
🔹 Bununla birlikte hece ölçüsüyle yazdığı ilahiler de çok önemlidir.
