Arama
Belgrad’da kalan son cami
Fatih Sultan Mehmed Han'ın almaya ömrü vefa etmediği şehir Belgrad, Osmanlı'nın zirve dönemi olan Kanuni Sultan Süleyman döneminde fethedildi. Topraklarına dahil ettiği yerlere adaleti ve merhameti de götüren cihan devleti, diğer coğrafyalarda olduğu gibi Belgrad'ı da imar ederek ölümsüz eserler kazandırdı. Fakat ne yazık ki bugün Devlet-i Aliyye'nin Balkanlardaki en önemli üslerinden biri olan Belgrad'da, Osmanlı dönemine ait pek çok eser yok edilmiş durumda. Geriye sadece bir cami kaldı: İşte o cami...
🔷 Seyahatnameye göre o dönemde şehirde iki yüz on yedi cami, on üç mescid, on yedi tekke, dokuz dârülhadis, sekiz medrese ve yedi hamam vardır. Ayrıca altı kervansaray, yirmi bir han ve 3700 dükkândan oluşan Sûk-ı Sultânî adlı çarşı ile daha pek çok çarşı bulunur.
🔷 Bu eserler şehrin hem İslami kimliğini hem de ticari bir nokta olduğunu göstermesi açısından önemlidir.
🔷 1521 yılında Osmanlı hâkimiyetine giren şehir, 1718 Pasarofça Anlaşması'yla el değiştirir. Avusturya'nın hâkimiyetinde bir müddet kaldıktan sonra Avusturya ve Rusya savaşlarında Osmanlı'nın başarıları sonucunda imzalanan Belgrad Anlaşması ile tekrar devlete katılır.
🔷 Osmanlı'nın içeride çalkantılı yıllar yaşarken dışarıda da otoritesi zayıflaması sonucu devletin pek çok noktasında sıkıntılar meydana gelir. Fransız İhtilali ile birlikte yayılan milliyetçilik düşüncesi çok uluslu Osmanlı için büyük sıkıntılar meydana getirir.
🔷 Devlet pek çok toprağını kaybettiği 19. yüzyılda Belgrad'ı da kaybeder. 1821 yılında Sırp ve Yunan ayaklanmaları sonucunda şehirdeki Osmanlı askeriyesi ile yerli Türk halkı zorla sürgün edilir. Belgrad'ın kesin ve resmi olarak Sırbistan'a bırakılışı 1878'de imzalanan Berlin Antlaşması ile gerçekleşir.
🔷 Balkanlarda Türkler ve Müslümanlar pek çok zulme maruz kalır. Yunanlılar ve Sırplar tarafından dünya tarihine kara bir leke olarak geçen korkunç katliamlar gerçekleştirilir.
🔷 Yüzyıllarca barış içinde yaşayan, Osmanlı'nın hoşgörü politikası altında özgürce din ve millet özelliklerine sürdürebilen uluslar, devletin zayıflaması, Osmanlı'yı parçalamak isteyen ülkelerin teşviki ve milliyetçilik akımının etkisi ile hain saldırılar düzenler.
🔷 Müslümanların istenmeyen kimse ilan edilmeye başlandığı Yunan ve Sırp topraklarında, Osmanlı'dan kalma eserler dahi yok edilerek tarihi bir kıyım yapılır.
🔷 Sırbistan, Devlet-i Aliyye'nin imaret olarak yaptığı eserleri ya tahrip eder ya da Sırp devletine hizmet edecek bir bina haline getirir.
🔷 Belgrad şehri de bu soykırımdan büyük ölçüde etkilenir. Osmanlı döneminde Belgrad'daki 250 cami, 9 medrese, 10 mektep, 17 tekke, 3 imaret, 14 han, 11 hamam, 3 saat kulesi, 38 sebil ve 10 türbeden günümüze 1 cami, 2 türbe, 1 çeşme ve 1 konak kaldığı tespit edilir.
◼ Bir bilgi: En son Rodos'taki cami müzik okuluna dönüştürüldü.