Mescid-i Aksa'da saklı Selçuklu kitabesi
Kudüs denilince akla hiç şüphesiz Müslümanların ilk kıblesi olan Mescid-i Aksa gelir. Farklı kültür ve medeniyetlere ev sahipliği yapan Mescid-i Aksa, tarihte önemli rolleri de üstlenmiştir. Filistin ve çevresinde 28 yıl hüküm süren Selçuklu Devleti'nden kalma saklı kitabe buna bir örnektir. Peki, Mescid-i Aksa'da yüzyıllar sonra ortaya çıkan Selçuklu'nun saklı kitabesinde hangi tarihi gerçeklikler yer alıyordu?
SELÇUKLU KİTABESİ NASIL BULUNDU?
◾ 2006-2007 yılları arasında tarihi mihrabın onarımı büyük bir titizlikle yapılırken bilim dünyasına çok önemli katkılar sağlayacak bir kitabe ile karşılaşıldı.
◾ Kudüs İslami Müzesi Müdürü Khader Salameh, mihrabı incelediği sırada sökülen mermerlerin arkasında bulunan duvarda bazı kazılmış yazılar bulunduğunu fark etti. Çok geçmeden hemen burayı incelemeye ve fotoğraflarını çekmeye başladı.
◾ Salameh, çok önemli bir kitabe bulduğunu fark edince açıkta bırakılarak sergilenmesini teklif etmiş fakat ne yazık ki bu isteği kabul edilmemişti.
◾ Yapılan mihrap tamirlerinden sonra kitabe duvarın arkasındaki karanlığa geri terk edildi. Khader Salameh'nin çektiği bu resimler, kitabenin tek delilleri olarak yer aldı.
SELÇUKLU KİTABESİNDE NE YAZIYOR?
◾ Kitabe taşa oyma şeklinde kazınmış dört satırdan oluşmaktadır. İlk 3 satır bir çerçeve içinde duvara gömülü olarak yazılırken son satır ise çerçevenin dışında duvara direkt olarak yazılmıştır.
Rahman ve Rahim olan Allâh'ın adıyla. Allah, İmam Ebu'l Kasım Abdullah el-Muktedi [Biemrillah ve büyük sultan, şehinşah Melikşah]'ı ve saygın melik, zaferler kazanmış, devletin tacı, milletin ışığı [ümmetin şerefi Ebu Said Tutuş, İslam hükümdarının oğlu]'nun yardımcısı olsun. Bu tamirat; Müminlerin emirinin yardımcısı ki, Allah onun zaferlerini yüceltsin, yüce Vezir Fahru'l-Ma'âlî [devlet danışmanı Ebu Nasr Ahmed bin el-Fadl tarafından, Allah'ın sevabını kazanmak için yapıldı] Bu kitabe, 476 veya 477 senesi Zilhicce ayında yazıldı. Allah'ın salat ü selamı Muhammed Aleyhisselam üzerine olsun.
KİTABENİN TARİHİMİZ AÇISINDAN ÖNEMİ NEDİR?
◾ Kitabenin önemini anlamak için Selçuklu tarihine göz atmakta fayda var. Selçuklular Sultan Alparslan zamanında Fatımilerin ilerlemesini durdurmak için Filistin'de hüküm sürmüştür.
◾ Selçuklu'nun önemli kumandanlarından İbn-i Atsız Kudüs'ü Fatımilerin elinden kurtarmıştır. Fetihten sonra ise Filistin valisi olarak görev yapan Atsız, Suriye Selçuklu Devleti hükümdarı Tutuş tarafından öldürülür. Tutuş kendi istediği bir isim olan Artuk Bey'i vali olarak görevlendirir.
◾ Kitabede yazılanlardan anlaşıldığına göre Suriye Selçuklu hükümdarı Tutuş, Mescid-i Aksa'da bazı önemli imar faaliyetlerinde bulunmuştur.
◾ Bu faaliyetlerini anlatan ve Kudüs'teki hakimiyetini belgeleyen bir kitabe yazdırarak Zekeriya Mihrabı'nın üstüne koydurmuştur.
Mihrab-ı Zekeriya Mescid-i Aksa'nın en önemli bölümlerinden biridir. Fakat ne yazık ki Selçuklulara ait bu kitabe ortaya çıkarılmamaktadır. Kudüs'teki yegane Selçuklu izi, kaldığı karanlıkta aydınlanmayı beklemektedir…
