Müslümanlar Bizans ordusunu nasıl bozguna uğrattı?
Resul-i Ekrem Efendimizin "Allah'ın kılıcı, askeri" anlamlarına gelen "Seyfullah" unvanı ile şereflendirdiği bir isim Halid bin Velid. İslam ordusunun komutanı olan Halid bin Velid, Hz. Ebu Bekir'in emriyle Bizans'a karşı savaştı. Bizans ordusunun çeyreği oranında askerle İmparator Herakleios'u büyük bir hezimete uğratan İslam ordusu, Irak, Suriye, Filistin ve Lübnan'ı fethetti. 1383 yıl önce bugün gerçekleşen Yermük Savaşı, Doğu Roma-Arap savaşlarının en büyük muharebesi olarak tarihe geçti.
Böylece askerî dehasını ortaya koyan Hâlid bin Velîd, Resûl-i Ekrem'in kendisine verdiği "Seyfullah" unvanı yanına bir de Suriye fâtihi unvanını kazandı.
12 Receb 15 (20 Ağustos 636) tarihinde cereyan eden savaşta Bizans ordusu ağır bir yenilgiye uğradı; başkumandan Theodoros ve çok sayıda asker öldürüldü, sağ kalanlar Filistin, Antakya, Halep, el-Cezîre ve İrmîniye taraflarına kaçtı.
İslam ordularıyla mücadeleyi önce Humus'ta, ardından Antakya'da cephe gerisinden yönetmiş olan İmparator Herakleios bölgede Bizans varlığını sona erdiren bu savaştan sonra Antakya'dan ayrıldı.
Urfa'da ve Samsat'ta dağılan ordusunu toparlamaya çalıştıysa da başarı sağlayamadı.
İyâz bin Ganm'ın cizye karşılığı ele geçirdiğini öğrendiği Malatya'yı yolladığı askerlerle yaktırdıktan sonra Eylül 636'da İstanbul'a döndü.
Müslümanlar daha önce ellerinden çıkmış bulunan Dımaşk ve Humus'a gayrimüslim yerli halkın sevgi gösterileriyle girdiler.
Bizans'a ait Antakya, Halep, Kudüs, Kaysâriye, Urfa dâhil el-Cezîre bölgesi şehirleri yanında İrmîniye'yi de ele geçirdiler. Ardından Mısır'ın fethine yöneldiler.
Yermük Savaşı'nın tarihi hakkında ihtilâf vardır. Bunun en önemli sebebi Taberî'nin râvilerinden Seyf bin Ömer'in savaş tarihini 13 (634) yılı olarak göstermesi, 15 (636) yılında ise Ecnâdeyn Savaşı'nın meydana geldiğini nakletmesidir.
İbn İshak, Vâkıdî, Halîfe b. Hayyât ve Medâinî ise 15 tarihini vermişlerdir. İbn Asâkir, eserinde 15 yılına ait çeşitli râvilerin haberlerini zikrettikten sonra bunların Yermük Savaşı'yla ilgili olduğunu vurgular; bununla birlikte Seyf'in nakline de yer verir.
Birçok araştırmacı 15 tarihini tercih etmiştir. Çağdaş sayılabilecek bir Süryânî kaynağı Yermük Savaşı'nın tarihini Selevkoslar takvimine göre 20 Ağustos 947, milâdî 20 Ağustos 636 ve hicrî 12 Receb 15 olarak kaydetmektedir.
