Nizamülmülk Batınilerle nasıl mücadele etti?
İslam dünyasının en başarılı devlet adamlarından biri olan Nizamülmülk, Selçuklu Devleti'nde Çağrı Bey, Sultan Alparslan ve Melikşah döneminde vezirlik yaptı. Görevi boyunca Selçuklu'yu yıkmak, devlet adamları ve kumandanlarını ortadan kaldırmak amacıyla ülkede terör havası estiren Hassan Sabbah ve fedaileriyle mücadeleye girdi. Peki, Çağrı Bey, Alparslan'a Nizamülmülk hakkında hangi tavsiyede bulundu? Nizamülmülk suikasta nasıl uğradı?
Sultan Melikşah, Nizamülmülk ve mahiyetiyle beraber Bağdat'a hareket ettiğinde Sehne adlı köyde konakladılar. Burada Nizamülmülk, Ebû Tâhir-i Errânî isimli bir bâtıni fedaisi tarafından öldürüldü. Cenazesi İsfahan'a götürülerek buradaki türbesine defnedildi.
Halk ve askerler tarafından çok sevilen Nizamülmülk'ün öldürülmesi halkı ve askerleri galeyana getirdi. Bunun üzerine bizzat Sultan Melikşah ordugâhta dolaşarak askeri teskin etmek zorunda kaldı.
Bâtınilerin öldürdüğü ilk devlet adamı olarak kabul edilen Nizamülmülk'ün ölümünden otuz beş gün sonra Sultan Melikşah vefat etti. Bu durum nedeniyle, Nizâmülmülk'ün, kendisinin vezirlikten uzaklaştırılmasıyla taç ve tahtının yok olacağına dair sözleri bir keramet diye yorumlandı.
Nizâmülmülk'ün çocuklarından Fahrülmülk, İmâdülmülk, Müeyyidülmülk, İzzülmülk ve Ziyâülmülk ile torunlarından bir kısmı Büyük Selçuklular'a ve Abbâsîler'e vezir olmuş, diğerleri de önemli devlet makamlarına getirilmiştir.
Adaleti, idarî kabiliyeti, cömertliği, bilgeliği ve güzel ahlâkıyla tanınan Nizâmülmülk halkın hukukuna özen gösterir, insanların zulüm ve haksızlığa uğramaması için çalışırdı. Devlet kapısının şikâyetçilere daima açık olmasını isterdi.
Âlimlere ve sûfîlere saygı gösterir, onları ayakta karşılar ve sohbet meclislerine katılmaktan zevk alırdı. Hatta Abdülkerîm el-Kuşeyrî ve Ebü'l-Meâlî İmâmü'l-Haremeyn el-Cüveynî gibi âlimlerin ülkelerine dönmesini sağladı.
Nizamülmülk başta Hasan Sabbah olmak üzere Bâtınilerle askerî, siyasî ve ilmî metotlarla mücadele etmiş ve bundan dolayı Bâtınilerce baş düşman ilân edilmişti.
Bâtıniler, İslam esaslarını insanı dalalete sürükleyecek şekilde anlamını çevirip, haramı helal kabul ederek Kur'an ve sünnet dairesinden çıkan bir görüştü.
Nasların görünürdeki manasını kabul etmez ve ayet ve hadislerin gerçek anlamlarının ancak masum imamlar vasıtasıyla öğrenilebileceğini ileri sürerlerdi. Bâtıniler, Abbasiler ve Selçuklulara karşı fikrî, siyasî ve askerî alanda önemli mücadeleler vermişlerdi.
Haşhaşi Hasan Sabbah tarafından geliştirilen propaganda metoduyla, sağını-solunu ayırt etmekten aciz kimseler haşhaşa alıştırılıp aldatılıyor ve bunlar vasıtasıyla muhaliflerini hançerle bertaraf ediyorlardı.
Hasan Sabbah Bâtınilerin beyinlerini yıkamak suretiyle Selçuklu Devleti'ne karşı isyana sevk ediyor, Selçuklu devlet adamı ve kumandanlarını katlettiriyordu.
