Nobel Ödülü neye hizmet ediyor?
2019 Nobel Edebiyat Ödülü'ne Avusturyalı yazar Peter Handke layık görüldü. Handke'nin soykırım destekçiliği yapması, Srebrenitsa Katliamına ilişkin sözleri nedeniyle ödül ve komite, büyük tepki aldı. Handke'nin bu ödüle layık görülmesi, "Nobel Ödülü gerçekte neye hizmet ediyor" sorusunu bir kez daha gündeme getirdi. Öyle ki, Nobel Ödülleri'nin geçmişi, tarihin en ilginç ironilerini barındırıyor. Handke'nin aldığı ödülden de yola çıkarak Nobel'in tarihini ve tartışmalı Nobel ödüllerini derledik.
Bugüne kadar Nobel Barış Komitesi'ne yapılan en sert eleştirilerden biri 1973 yılında gerçekleşti. Avrupa'da yükselen İslamofobi'nin dili haline gelen ve Müslümanları ötekileştirmede bir basamak olan "Medeniyetler Çatışması" tezi ile ünlenen Henry Kissinger'a o yıl, Nobel Barış Ödülü verildi.
Gerekçe ise Vietnam'da barışı sağlamak için gösterdiği çabaydı. Komite bu kararı ile kamuoyunda ve dünyada yükselen sesler ile karşı karşıya kaldı. Çünkü Henry Kissinger, Vietnam'da barışı sağlamak yerine Vietnam Savaşı'nın bizzat mimarıydı.
ABD Başkanı Barack Obama'nın da 2009'da Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmesi dünya kamuoyunda büyük yankı uyandırmıştı. Göreve başlamasının henüz dokuzuncu ayında, böylesine önemli bir ödüle layık görülmesi Obama'nın kendisini de şaşırtmış, "Akademiden böyle bir karar beklemiyordum" ifadeleri uzun süre gündemde kalmıştı.
Komite Obama'nın yaptıklarıyla bu ödülü hak ettiğini savunsa da Obama'nın özellikle Irak ve Afganistan'daki politikaları tepki çekmişti. Üstelik Obama, ABD ordusunun başkomutanıydı ve ordu hala savaştaydı.
1991 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görülen Myanmar lideri Aung San Suu Çii, özellikle Arakanlı Müslümanlara yönelik zulme sessiz kalmasının ardından dünya kamuoyunda büyük tepki topladı.
Uluslararası toplumun çağrılara rağmen Arakanlı Müslümanlara yönelik zulmun durdurulması için bir şey yapmayan Suu Çii'nin, on binlerce insanın vatanından edilmesine, binlercesinin hayatını kaybetmesine karşı Nobel Komitesi sessiz kalmıştı. Suu Çii'nin, Arakanlı Müslümanların öldürülmesinde gösterdiği tutum nedeniyle birçok ödülü elinden alınırken, Nobel Komitesi ödülün geri alınmayacağını açıklamıştı.
Nobel Ödülleri konusunda en çok tartışılan bir diğer konu ise 2006 yılında Orhan Pamuk'un Nobel Edebiyat Ödülü alması olmuştu.
Pamuk, 2005 yılında İsveç'te yayımlanan bir gazeteye verdiği röportajda Osmanlı'nın 1 milyon Ermeni'yi katlettiğini söylemiş; 2000-2005 yılları arasında ise 30 bin Kürt'ün öldürüldüğünü ama kimsenin korkudan bunu dile getiremediği iddiasında bulunmuştu.
İsveç'te en çok okunan romancı unvanını elde eden Yaşar Kemal'in "Türkiye'de Kürtler'e Baskı Yapılıyor" makalesi nedeniyle hapis cezasına çarptırıldığını, Kürt sorununu gündeme getirmeme sözü alınarak serbest bırakıldığı iddiasında bulunmuştu.
Yaşar Kemal ise bu iddialar karşısında "Bu alçaklıktır, ben barışa katkıda bulunacağına inandığım, yararına inandığım konularda uyarılarımı yaptım. Bunu yapmaktan hiçbir zaman kaçmam ama ucuz polemikler de benim işim değil" diyerek sert tepki göstermişti.
