Osmanlı’yı zinde tutan sır: Spor
Osmanlı Devleti'nin zinde ve hareketli toplumsal yapısı, sporu ve spor dallarının gelişimini büyük ölçüde etkiledi. Bugün varlığını devam ettiren pek çok spor dalı ve spor kulübü o dönemde kuruldu. Sadece toplum değil, padişahlar da sporla ilgilenirdi. Peki, Osmanlı Devleti'nde spor nasıl gelişti, hangi spor dallarında faaliyetler gösterildi?
📌Osmanlı Devleti'ni kuran Türkler, Oğuzların Bozok kolunun Kayı boyundandı. Anadolu'ya ilk gelen Türk boylarından olan Kayılar, sembol olarak ok ve yayı kullandılar. Kayı boyunun Söğüt, Domaniç ve Eskişehir dolaylarına gelmesiyle Osmanlı İmparatorluğu'nun temelleri atıldı. 1299 yılında bağımsızlığını ilan ederek Osmanlı Devleti'ni kuran Osman Bey, eski Türk devletlerinde olduğu gibi ülkesini korumak, hücum ve savunma için dayanıklı, kuvvetli ve becerikli bahadırlar yetiştirebilmek amacıyla bedensel faaliyetlere önem verdi.
📌Osmanlı'nın daha ilk dönemlerinden itibaren bir spor kültürü oluşmaya başladı ve tekke olarak vakfedilen yerlerde sportif faaliyetler gerçekleştirildi. Bu tekkeler, sportif faaliyetin ismine göre değişiklik gösterdi. Okçuların eğitim aldığı tekkeler okçular tekkesi, güreşçilerin eğitildiği tekkeler güreşçi tekkesi olarak adlandırılırdı. Bu tekkelerde idmancı adı verilen ustalar, sporcuların uyku ve beslenmelerini bir düzene bağlar, alacakları besinleri, deneyimli eski usta idmancıların düzenledikleri programlara göre belirlerdi.
📌Esasında kadim bir spor olarak Selçuklulardan itibaren kurumsallaşıp bize ulaşana kadar gelenek haline gelen güreş, Osmanlı İmparatorluğu'nda büyük atfedilen verilen bir spor dalıydı. Bu dönemde şüphesiz padişahların da güreşe ve pehlivanlığa karşı meyillerinin olması, yapılan spora saygı duymalarının katkısı büyüktü.
📌Hatta Osmanlı padişahlarından I. Mehmed gibi bazı padişahlar "güreşçi" lakabıyla anılır, güreşi çok severlerdi. Fatih Sultan Mehmet, pehlivanların örgütlenebilmesine imkan tanıdı ve saray çevresinde bulunmalarına izin verdi. Osmanlı İmparatorluğu'nun her yerinde şampiyonlar yetiştiren güreşçi tekkeleri yüzyıllarca varlığını sürdürdü.
📌 Günümüzde bir spor olarak sayılmayan avcılık, Osmanlı Devleti'nde padişahların boş vakitlerinde yaptıkları vazgeçilmez bir faaliyetti. Osmanlı'nın en parlak zamanının yaşandığı Kanuni Sultan Süleyman döneminde Sultan seferlerde at üstünde geçirdiği vakitlerinden arta kalan zamanlarının çoğunu av partilerinde geçirirdi.
📌 Avcılık sporuna gösterilen yoğun ilgi Oğuzların Kayı boyuna uzanan bir töre olmasının yanı sıra, padişahların ava gittiğinde halkla sohbet edebilme imkânına sahip olmasından da kaynaklıydı.
📌Ayrıca Sultan Süleyman, av esnasında kadıların dertlerini de dinlerdi.
📌O zaman için bir spor dalı da olan avcılığın, bireysel savaş yeteneklerine katkısı oldukça yüksekti.
Tarihi kaynakların izinde Kanuni Sultan Süleyman'ın saltanatı
📌 Bugünkü binicilik sporuna çok benzeyen cündicilik, at üstünde bayrak taşıma şeklinde idi.
📌 Şehzadelik döneminde kendisine, kardeşlerine karşı savaşabilmek için çevik kuvvet kuran Yıldırım Bayezid ile padişahları koruyan bir birliğe verilen bir isim haline geldi.
📌 Bayezid'in birlik kurması, cündiliği çok ciddi bir spor haline getirdi. O dönemde cündicilik üzerine pek çok yarışma düzenlendi ve cündicilik Osmanlı sporları arasında yerini aldı.
