Sultan II. Abdülhamid'in bir günü nasıl geçerdi?
Osmanlı İmparatorluğu'nun 34'üncü padişahı ve 113'üncü İslam halifesi Sultan II. Abdülhamid, 33 yıllık hükümdarlığı boyunca Osmanlı topraklarına birçok hizmette bulunmuş, devlet ve hilafet mührünü abdestsiz basmayacak kadar dindar bir yaşam sürmüştü. Siyasi dehasıyla kendine hayran bırakan Ulu Hakan, aynı zamanda bir aile babası, tüccar ve marangozdu. Peki, koskoca bir imparatorluğun en zor dönemlerinin mirasını omuzlarına alan bir hükümdar bir gününü nasıl geçirirdi?
Abdülhamid Han, yatağının başında daima temiz bir tuğla bulundururdu. Yataktan kalktığında çeşme mahalline gidene kadar abdestsiz yere basmamak için tuğlayla teyemmüm ederdi. Bu durum ona sorulduğunda ise "Bunca Müslümanların halifesi olarak, biz sünnet ölçülerine dikkat etmezsek, ümmet-i Muhammed bundan zarar görür!" karşılık verirdi.
Sultan Abdülhamid, sabahları güneş doğmadan önce kalkar, banyodan ve sabah namazından sonra bahçede küçük bir gezinti yapardı. Her sabah da iki fincan kahve içerdi. Sonra kahvaltısını yapar ve Selamlık Dairesi'ne geçerek günlük çalışmalarına başlardı. Burada saat on bire kadar resmî işlerle uğraşırdı.
Yemek zamanı muntazamdı. Abdülhamid, acıkmadan yemek yemezdi. Sultanların, yemeklerini yalnız başına yemeleri bir saray âdetiydi. Bu yüzden de Abdülhamid Han, öğle yemeğini Harem'deki hususî dairesinde yerdi. Öğleden sonra bir müddet uyuyarak veya 10 bini aşkın kitaptan müteşekkil kütüphanesinde kitap okuyarak istirahat ederdi. Osmanlı tarihi ve dünya siyasetine hususî alaka gösterirdi.
Öğle vaktindeki bu istirahatinden sonra sabahtan kalan işlerini görmek için Selamlık Dairesi'ne geçer, çalışmaya devam ederdi. Sultan Abdülhamid, akşamları -ekseriya- yemekten sonra bahçeye çıkar, orada paşalarla, beylerle gezer ve bazen Harem'e geçerdi. Bazen de marangozhanesinde veya kütüphanesinde çalışırdı. İşi çok olduğu zamanlar gece yarılarına kadar Mabeyn'de kalırdı.
Sultan Abdülhamid, erken yatardı. Yatağına girince, paravanın arkasına gelen Gidiş Müdürü Mahmud Efendi ve daha sonraları da Esvapçıbaşı İsmet ve Mabeynci Emin beyler, tarih, edebiyat ve sarayda tercüme edilmiş zabıta romanları, cinaî romanlar yahut seyahatnameler okurlardı. Padişah uykusu gelince "Kâfi" der ve okuyucu dışarı çıkardı.
