Tıp tarihine damga vuran 5 Müslüman alim
Kimi tarihte ilk kanser ameliyatını yaptı kimi ise Avrupa'nın karanlık çağında tıp ilmine ışık tuttu. Döneminin en iyi hekimleri olan bu alimlerin çoğu insanlara fayda sağlaması için eserlerini Türkçe olarak kaleme aldı. Bu eserler tıp dünyasına yön verdiği gibi cerrahi aletler ve ameliyatları tasvir eden görselleri ile cerrahi alanında önemli bir yer edindi. Peki, bu hekimler kimlerdi? Müslüman tıpçılar kimlerdir? Müslüman hekimler kimlerdir?
Tıp dünyasındaki ilklerin neredeyse tamamına yakınını keşfeden ve geliştiren Zehravi, günümüz tıp dünyasına büyük bir miras bıraktı.
📌 Genellikle cerrahî tedavilerin basit dağlama, kan alma, bazı urların kesilip alınması, bazı yaraların ve kesiklerin dikilmesiyle çeşitli kırık çıkıkların tedavisinden ibaret olduğu ve bu tedavilerin berber-cerrah denen kişiler tarafından yürütüldüğü bir dönemde cerrahîyi tıbbın bir dalı olarak gördü. Cerrahînin ve o dönemdeki cerrahî teknolojisinin gelişmesine büyük katkı sağladı, cerrahî makas ve bıçakları ile bistüriyi, uçları değişik aletleri buldu, aletlerin şekilleri kadar onların imalinde kullanılacak metallerin özellikleri üzerinde de önemle durdu.
İlim ve fazilet ehli, tıp alanında basit ve mürekkep ilâçlar hususunda tecrübeli, doğru tedavi uygulayan iyi bir tabipti. Tıp alanında çeşitli eserler kaleme aldı, en büyük ve meşhur eseri Kitâbü't-Tasrîf oldu.
📌 İslâm dünyasında İbnü'l-Heysem, Bîrûnî ve İbn Sina gibi 11. yüzyıl bilim adamları arasında yer alan Zehravi, her ne kadar tıbbın çeşitli dallarıyla ilgilenmişse de daha çok cerrah özelliğiyle tanındı.
Endülüsün en büyük tıp doktoru olan Zehravi, 30 ciltten oluşan "Kitab el-Tasrif" adlı tıp kitabı ile dünya cerrahi tarihine en büyük katkı yapan hekim olarak kabul ediliyor.
📌 Yeni uygulamalarla birlikte 200'ü aşkın cerrahi alet geliştirerek cerrahide büyük bir gelişmeye imza atmış, dönemin dişçilik, eczacılık ve cerrahi uygulamalarına ilişkin ayrıntılı bilgiler verdi.
Zehravi'nin eserleri tıp tarihinde cerrahi aletlerin resimli olarak açıklandığı ilk eserlerdi. Aslında bu aletler o kadar iyi tasarlanmıştı ki, bin yıllık süre içerisinde bunlar üzerinde yalnızca ufak birkaç değişiklik yapılmış, Avrupa'da cerrahinin temeli bu cerrahi alet çizimleri sayesinde atıldı.
📌 Doğal dişlerin ağızda mümkün olduğunca tutulması gerektiğini, çekilen bir dişin yerinin hiçbir zaman doldurulamayacağını söyler. Günümüz diş hekimliğinin amacını 10. yüzyılda dile getirir.
📌 Ayrıca çürük dişlerin kırılmadan çekilebilmesi için, kurşunla doldurulup çekilmesi fikrini ortaya atan ilk doktordur.
Kadın hastalıkları konusunda kendine has yöntem ve aletlerle büyük yenilikler kaydetti. "Ceninin ters doğumuna müdahaleyi" ilk öneren cerrahtır.
📌 O çağda kimse buna cesaret edemezken, Zehravi bunu başarmıştır. Daha sonra Stuttgartlı jinekolog Walcher bu yöntemi dener ve bu yöntemi "Walcher Durumu" adıyla ünlenir. Böylece Müslüman bir hekimin icadı olan yöntem bir Avrupalı doktora mal edildi.
📌 Zehravi'nin bu uzmanlık alanında icat edip kullandığı, orijinalliği ile de doktorların hayranlığını uyandıran ameliyat araçlarını ilk defa sterilize ettiğini de unutmamak gerekmektedir. Ayrıca bu cerrahi aletlerini ilk defa sistematik olarak sınıflayan da Zehravi'dir.
