Türkiye ile San Marino arasında resmen devam eden I. Dünya Savaşı’nın ilginç hikayesi
Türkiye'nin I. Dünya Savaşı'ndan beri, resmi olarak hala savaş halinde olduğu bir ülke olması kulağa ne kadar ilginç gelir? Üstelik bu ülke, 61 kilometrekare yüzölçümü ve 30.000 kişilik ülke nüfusuna sahip San Marino olunca durum daha da tuhaf bir hale geliyor. Evet, Türkiye ve San Marino tam 108 yıldır resmi olarak savaş halinde. San Marino, I. Dünya Savaşı sonrasında imzalanan Mondros Mütarekesi, Sevr Barış Antlaşması ve Lozan Barış Antlaşması'na davet edilmeye unutulduğu için 108 yıldır savaş halinde. İşin ilginç tarafı, bu durumun halen devam ediyor olması.
🔸 Sevr Barış Antlaşması'nın ağır şartları nedeniyle Osmanlı topraklarında TBMM Hükümeti öncülüğünde Kurtuluş Savaşı başlamıştı. Türk ordusu üstün başarıyla sonuçlanan Kurtuluş Savaşı sonrasında Sevr Antlaşması rafa kalkmış, yeni ve adil bir barış antlaşması imzalamak üzere İsviçre'nin Lozan şehrinde taraflar bir araya gelmişlerdi.
🔸 Türkiye ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan Lozan Barış Antlaşması ile taraflar arasındaki savaş resmi olarak sonlanmış oldu. Ancak yine bu antlaşmada da San Marino'dan herhangi bir temsilciye davet gönderilmemiş veya önemsenmeyerek çağrılmamıştı. Lozan'a da çağrılmadığı için San Marino ile barış antlaşması yapmanın son fırsatı da kaçırılmış oldu.
🔸 San Marino ile yalnızca Osmanlı-Türkiye değil, diğer İttifak Devletleri de uzun süre resmi olarak savaş halindeydi ancak yıllar sonra bu ilginç durumu fark eden Almanya 1934'te San Marino ile barış antlaşması imzaladı. Böylelikle 1915'ten beri süren gelen savaş durumunu imzaladığı barış antlaşması ile sonlandırdı.
🔸 Almanya'nın ardından 1937'de Macaristan ve Bulgaristan da San Marino ile barış antlaşması yapmak için bir araya geldi ve taraflar kendi aralarında savaşı resmi olarak sonlandırmış oldu. Almanya, Bulgaristan ve Macaristan'ın ardından 76 yıl kadar gecikmiş olsa da Avusturya da 1986'da San Marino ile barış antlaşmasını imzalayarak savaşı bitirmiş oldu. Geriye yalnızca Türkiye Cumhuriyeti kaldı...
🔸 Türkiye ile San Marino arasında uzun yıllardır süren I. Dünya Savaşı, San Marino Devlet Arşivi Müdürü Prof. Dr. Cristoforo Buscanini'nin arşivdeki belgeleri 1997'de ortaya çıkarmasıyla fark edildi. Cristoforo Buscanini, bu ilginç durumu şu şekilde ifade etmişti:
''İddia ederim ki, iki ülkenin hala savaş halinde olduğunu ne 65 milyonluk Türkiye (1997'de) bilir, ne de 24 bin San Marinolu.''
🔸 Durum gerçekten de öyleydi, Buscanini'nin bu açıklamasından sonra iki ülkenin resmi olarak savaşta olduğu fark edilmiş ve bu durum çeşitli ilginç yorumları da beraberinde getirmiş olsa da iki ülke bu durumu düzeltmek için herhangi bir şey yapmamıştır.
🔸 San Marino ile ticari ve diplomatik ilişkilerini İtalya aracılığıyla sürdüren Türkiye Cumhuriyeti, resmi olarak 108 yıldır San Marino ile savaş halinde.
🔸 Avrupa'nın en küçük devletlerinden biri olan San Marino ile 108 yıldır bir barış antlaşması yapılmamış olması neresinden tutulursa tutulsun son derece ilginç bir tarihi olay olarak günümüze kadar devam etmiştir. Umarız ki bu ilginç durum bir gün sona erer.
Editör: Halil İbrahim Kutlu
