Dijital dünyaya dair bilinmesi gereken 10 kavram
Bilgisayar ve internet teknolojilerinin hayatımıza girmesi ile pek çok rutinimiz, alışkanlığımız, iş yapma şeklimiz ve hayat tarzımız neredeyse tamamen değişti. Bu teknolojilerin her geçen gün geliştirilmesi, dijitalleşmenin yaşam alanlarımızda daha fazla yer kaplamaya başlamasıyla sonuçlanıyor. Dijital dünyaya dair bilinmesi gereken 10 kavramı sizler için derledik.
📌 Panoptikon'dan yola çıkılarak üretilen kavramlardan biri Süper Panoptikon'dur. Dijital iletişim çağının oluşturduğu denetimi ifade eder.
➡Medya çalışmaları yapan Mark Poster'a göre internet teknolojileri, günümüzde yaşamımızı denetim altına alan bir unsurdur. Fiziki anlamda duvarların, pencerelerin, kulelerin, gardiyanların olmadığı bir alan olarak, toplumsal denetimi internet sağlamaktadır ve bu teknolojiler bir Süper Panoptikon'dur.
➡Panotikon'dan farkı, gözetlenen kişilerin, yani internet kullanıcılarının bu duruma gönüllü olmalarıdır. Panoptikon gözetlenenlerin davranışlarını denetlemek isterken, günümüzün dijital dünyası bireylerin sürekli hareketliliğini, internet ortamında gezinmelerini ve sürecin bir parçası olmasını ister.
📌 Panoptikon ve Süper Panoptikon, az kişinin çok kişiyi izlemesi durumudur. Sinoptikon ise çoğunluğun azınlığı izlediği bir süreci ifade eder.
➡Özellikle kitle iletişim araçlarının gündelik hayatımızdaki yeri ile açıklanan bu durumda çoğunluk, azınlığın etkisi altına girer ve ona uyma davranışı gösterir. Televizyon programları, haber bültenleri, eğlence ve gösteriye dair yayınlar bu alanda değerlendirilir.
➡Sinoptikonda küresel çapta popüler ve sürekli izlenecek olanı oluşturmak esastır. Günümüzde internet teknolojileri ile hayatımıza giren fenomenler, belirli mecraların izleyici tarafından takip edilmesi bu kavramın kapsamında değerlendirilebilir.
📌Bu teknolojiler ile ortaya çıkan kavramlardan biri de "büyük veri"dir. İngilizcede Big data olarak adlandırılan büyük veri, internet ortamında farklı kaynaklardan toplanan verilerin, anlamlı ve işlenebilir hale dönüştürülmüş biçimidir.
📌Büyük veri, web sunucularının arka planı, internet istatistikleri, sosyal medya yayınları, android sistemli sensörlerden gelen bilgiler, GSM operatörlerinden elde edilen bilgiler gibi büyük sayıda bilgiden oluşuyor ve bu bilgileri depoluyor.
Teknoloji girişimcileri için bu veriler, adeta bir servet değeri taşıyor.
📌 Bilgi toplumu ile hayatımıza giren, fiziki anlamda cadde ve sokaklar, alışveriş merkezleri gibi yerlerde kameraların yaygınlaşması, bu yolla bir gözetimin sağlanması ve denetimin gerçekleştirilmesi durumudur. Uydu ve telekomünikasyon hizmetlerinin geliştirilmesiyle daha da belirgin hale gelmiştir.
İletişim teknolojilerinin gelişmesiyle bu kavram dijital dünyada da kendine yer bulmuş, bireyler bir iletişim ortamında kimliğini tanımlamak, sanal ortamda yaşamının mahremiyetini belirlemek ve davranışlarının kontrolünü sağlamak durumunda kalmışlardır.
📌 İnternet kullanımı sırasında tüm ziyaretler, sosyal medya paylaşımları, e-postaları ve çevrimiçi hizmetlere gönderilen bilgileri içerir. Bu internet geçmişi, başkaları tarafından görülebilir veya bir veri tabanında izlenebilir niteliktedir.
İnternet üzerinde farkında olarak ya da olmayarak girilen her bilgi, IP adresi, kullanıcı giriş bilgileri ve diğer kişisel veriler, dijital ayak izinin bir parçasıdır.
