Amerikalı siyahi Müslüman lider Malcolm X, diğer adı El-Hacı Malik El-Shabazz. Tarihteki en etkili Müslüman şahsiyetlerden biri olarak gösterilen Malcolm, başlattığı mücadele ve etkili konuşmalarıyla yalnızca siyahların ve Müslümanların değil bütün dünyanın ilgisini uyandırdı. Onun kızı olan Ilyasah Shabazz'da bir akademisyen, yazar ve aktivist olarak adından söz ettiriyor. Türkiye'yi yakından takip eden Ilyasah Shabazz, geçtiğimiz günlerde düzenlenen TRT World Forum'a katılmak için İstanbul'a geldi. Babasından, tüm insanların haklarını savunma konusunda duyarlı olmayı öğrendiğini söyleyen Shabazz, bir eğitmen olarak kötü politikalar üretmeyen,adeletli ve merhematli olan bir nesil yetişmek için hiç durmadan çalışacağını belirtiyor.
Malcom X dünyadaki birçok Müslüman için örnek bir isim. Babanızın bu yönü hayatınıza nasıl yansıdı?
Babam kesinlikle kim olduğumu etkiledi. Babam ve annem, ilk kendimi sevmemin, sonra da başkalarına merhametli ve ilgili olmanın değerini öğrettiler. Çünkü başkalarına karşı merhametli ve ilgili olabilmeniz için ilk önce kendiniz hakkında iyi şeyler bilmek zorundasınız. Müslüman olarak kim olduğumu ve Müslümanların tarih boyunca dünyada büyük başarılar elde ettiğini öğretti. Afrikalı diaspora olarak kim olduğumu ve medeniyetin o kıtada başladığını öğretti. "Eğer bir insanı eğitirseniz bir toplumu eğitirsiniz, bir kadını eğitirseniz bir millet yetiştirirsiniz." sözüyle babam bana kadın olarak kim olduğumu öğretti.
Malcolm X ve kızı İlyassah
Babanızın ırkçılıkla mücadeleden çok bir insan hakları savunucusu olarak nitelendirmek doğru olur mu?
Evet, kesinlikle, babama insan hakları savunucusu diyebiliriz. 1950'lerin sonlarında, Amerika'da sadece hizmet sektörüne entegre etmeye çalıştıkları Afro-Amerikalılar eşitlik istediler. Daha iyi okullar, daha iyi konut ve daha iyi sağlık hizmetleri istediler. Oysa ki başkalarından eşitlik talep etmemize gerek yok. Biz zaten eşitiz. Çünkü Allah, bütün insanlar için eşitlik emretti. Bunu anlamak önemliydi. Herkes sivil haklar için savaşırken, babam geldi ve "Kardeşiniz olarak insan haklarımı istiyorum. Allah'tan verilmiş haklarımı istiyorum," dedi. O, hayatı boyunca her insana karşı yapılabilecek, her türlü haksızlığın karşısında durdu. Ben de onun yolundan gidiyorum.
MÜSLÜMANLARA TERÖRİST DİYEMEZLER
ABD'de İslamofobi'nın hızla yükselişi konusunda neler söyleyeceksiniz?
İslamofobi aslında sömürgecilik tarihinin derinliklerinden gelen bir olgu ve sömürgecilik tarihi boyunca Müslümanların yanlış anlatılmasından kaynaklanıyor. Sömürgeci zihniyet dünya üzerinde oldukça İslamofobi de devam edecek. ABD'de İslamofobi'nin hızla yükselmesi elbette orada yaşayan Müslüman toplumlar için çok rahatsız edici bir olay. Bu anlamda insan hakları savunucularına çok şey düşüyor. ABD ve Avrupa'da bu tip saldırgan davranışlardan zarar gören kardeşlerimizi korumamız şart.
İslam algısına yürütülen karalamalar konusunda ülkenizdeki insanların yeterli tepkiyi gösterdiğine inanıyor musunuz?
Kısa bir süre önce Charlottesville'de ırkçılık karşıtı protestolar oldu. Bu adaletsizliğe karşı gelmek için her yerden gelen insanlar vardı. Amerikan Cumhurbaşkanı, Müslümanlar gitmek zorunda dediği zaman herkes toplandı ve bu yasaya karşı yürüdüler. Müslümanları, Afro Amerikalıları, kadınları ve ezilen herkesi desteklediler. Şimdi ayrımcılığın ne olduğunu iyi anlayan ve tüm bu yanlış hedeflerin ne olduğunun bilincine varan birçok insan var. Artık Müslümanların terörist olduğu söylenildiğinde kolayca inanılmıyor. Beyaz bir adam yüzlerce kişiyi konserde öldürdü ve o bir terörist. Şimdi insanlar, biri başkasını vurunca terörist olan kişinin hemen Müslüman olduğunu söyleyemiyor ve bu konuda daha bilinçli olduklarını düşünüyorum.
MERHAMETLİ OLMAYI ÖĞRETİYORUM
Bir aktivist ve akademisyen olarak İslam algısına yürütülen karalamalar konusunda ne gibi çalışmalar yapıyorsunuz?
Ben bir profesörüm. Öğrencilerimin başkalarının kimliğini, kültürünü anlamasını sağlamaya çalışıyorum. Mesela derslerimden birinde Amerikan Kültürel Çoğulculuk Kanunu öğretiyorum. Kanunlar, ayrımcılığa maruz kalanlar için ne gibi haklar veriyor? bunu anlatıyorum. Böylece hepimizin haklarını ve hepimizin aynı olduğunu öğretiyorum. Çocuklara Müslüman olarak ya da her nereliyse olsun, kendilerinde iyi şeyler görmelerini ve iyiye layık olduklarını göstermeliyiz. Kaliteli bir eğitime ve liderliğe layık olduklarını göstermeliyiz ki, kendileri hakkında iyi şeyler düşünsünler. Merhametli olmayı öğrensinler ki , adaletsizliği gördükleri her yerde durdurabilsinler. Kötü politikalar ve kötü kanunlar yazanlar onlar olmasın.
Kötü politikalar kötü kanunlar demişken Donald Trump'in politikaları konusunda ne düşünüyorsunuz?
Ona [Donald Trump] katılanlar, ideolojisini paylaşanlar var. Ancak bunu, bir araya gelip farklılıklarımız üzerine konuşmak için fırsat olarak görenler de var.
TÜRKİYE ROL MODEL
Türkiye'nin İslam alemindeki rolünü etkin buluyor musunuz?
Türkiye'de ABD'de olduğu gibi birçok farklı kültürü barındırıyor. Herkesin farklı kültüre sahip olması çok güzel bir şey. Kapılarını mültecilere, kardeşlerine ayrımcılık yapmadan veya önyargısız bir şekilde açması harika. Türkiye'nin bu davranışı tüm dünyaya örnek olmalı ve bunun dünyanın dört bir yanına yansıtılması gerekiyor. Bence Türkiye model bir ülke ve alkışlıyorum.
Yeni Şafak