Arama
Muhakemetü’l-Lügateyn’de geçen ordu teşkilatına ait terimler
Muhakemetü'l- Lügateyn, Türk dilinin Farsçadan üstün olduğunu kanıtlamak için 15. yüzyılın ünlü şairlerinden Ali Şir Nevai tarafından kaleme alınmıştır. Bu yönüyle eser iki dilin karşılaştırılmasını ihtiva eder. Türkçe yazan şairlerin az olduğu bir dönemde, Ali Şir Nevai Türk dilinin en önemli savunucu olmuş ve dönemindeki aydınları Türkçe eserler yazmadığı için eleştirmiştir. Ele alınan örneklerle sosyal hayata dair pek çok ayrıntılar içeren eserde Türk ordu teşkilatına ait terimler de yer almaktadır. İşte Muhakemetü'l-Lügateyn'de geçen ordu teşkilatına ait terimler...
🔸 Devlet şöleni ya da toyu anlamında kullanılan şilen kelimesi, eserde askerlerin yemeğini dağıtan memur anlamıyla şilençi şeklinde geçmektedir.
🔸 Moğolca kullanımı bulcungar olan karavul terimi, bekçi; müfreze, posta; keşif kolu anlamlarına gelmektedir.
🔸 Askeri terimlerden biri olan hirevül, öncü birlik anlamına gelen ileri kol olarak Türk askeri teşkilatı içerisinde yer almaktadır.
🔸 Muhâkemetü'l-Lügateyn'de geçen ve Türk ordu teşkilatı içerisinde gösterebileceğimiz bir başka terim de taraf, kenar, yan kelimelerinden türetilmiş yangavul kelimesi olup, sınır muhafızı anlamında kullanılmıştır
🔸 Savaş durumu söz konusu olduğunda, sefer yapılacağının duyurulması bir gelenek halini almıştı. Nevâyî'nin eserde kullandığı sözevül terimi de bu görevi ifa etmekle sorumlu olan kişiye denirdi.
🔸 Sözevülün bir başka görevi ise, seferde görev yapacak askeri toplaması, eğer birlikler içerisinde asker kaçakları söz konusuysa da bunları kendi tabur ya da bölüğüne teslim etmesidir.