Arama
Türk dünyasından büyük adım: Ortak alfabe
"Bizim herhangi bir vatandaşımız Türk Cumhuriyetlerine gittiğinde tabelaları ve yazıları okuyabilecek" Bu, "Ortak Türk Alfabesi" kararından sonra TDK Başkanı Osman Mert'in yaptığı açıklama. Türk Devletleri Teşkilatı, Türk Dil Kurumu ve Uluslararası Türk Akademisi tarafından desteklenen Ortak Alfabe Komisyonu'nun son yaptığı toplantıda, 34 harften oluşan Latin alfabesi kararı alındı. Peki, bu karar neleri değiştirecek ve süreç neleri kapsıyor? İşte, tüm detaylar...
🔸 Türkiye Latin alfabesine geçtikten sonra Sovyetler Birliği içinde yaşamlarını sürdüren Kazak, Kırgız Türkleri de daha rahat iletişim kurmak için Latin alfabesine geçmek istemiş ama Sovyetlerin engel ve baskılarıyla karşılaşmıştır.
🔹 Alfabe için İlk somut adımı Kazakistan geçtiğimiz yıllarda attı. Nursultan Nazarbayev tarafından imzalanan 569 sayılı cumhurbaşkanlığı kararnamesinde, 2025 yılına kadar Kiril alfabesinden Latin alfabesine geçileceğini duyurdu.
Nursultan Nazarbayev kimdir?
Eski Kazakistan Başkanı olan Nursultan Nazarbayev, aynı zamanda Kazakistan'ın ilk cumhurbaşkanıdır. 24 Aralık 1990'da başladığı cumhurbaşkanlığı görevinden 19 Mart 2019'da istifa etmiştir. Günümüzde Türk Devletleri Teşkilatı ömür boyu onursal başkanıdır. Aynı zamanda Kazakistan'ın başkenti Astana'nın adı, 18 Eylül 2022 tarihinde Nur-Sultan oldu.
🔸 Ortak Alfabe Komisyonu; Türk Devletleri Teşkilatı ve Türk Dil Kurumu ve Uluslararası Türk Akademisi tarafından destekleniyordu. Bu doğrultuda 2023'te Kazakistan ve Azerbaycan'da toplantılar düzenlemişti.
🔹 Toplantının asıl amacı, Türk dünyasında konuşmada aynı olan dil birliğini, yazıda da oluşturmak. Aynı zamanda toplantılarda, stratejik hamle ve kararlara da yer verilmişti.
🔸 1926 Bakü Türkoloji Kongresi'nde ortak bir Latin alfabesi kullanılması kararıyla temelleri atılmış olup ortak alfabe, Latin harflerine dayalı 34 harften oluşuyor.
🔹 Ortak alfabe hamlesi Türk dünyası için oldukça ehemmiyet taşıyor. Türk devletleri ve toplulukları arasında dilsel uyumu artırmak, iletişimi kolaylaştırmak ve kültürel bağları güçlendirmek asıl hedef.
🔸 Türk Devletleri Teşkilatı vesilesiyle oluşan bu büyük adım sonucu Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de 9-11 Eylül tarihlerinde üçüncü olağan toplantısını yaptı.
🔹 Toplantıda, Türk dilleri için ortak alfabe çalışması başarıyla nihayete erdi. Peki bu süreç nasıl işleyecek?
↪ Bizim topraklarımızda Latin alfabesi kullanılıyor sadece dört harf eklenecek. Kazakistan ise bu süreci başlatan ilk Türk devleti olmuştu.
🔸 Özbekistan ve Kırgızistan, Kiril'den Latin'e geçişi hızlandıracak. Gelelim alfabenin detaylarına. Belirlenen ortak Latin alfabesinde, 34 harf bulunuyor. Biliyorsunuz ki bizim 29 harfimiz var yani dört harf daha alfabemize ilave edilecek. Bunlar, yukarıdaki fotoğrafta da görüldüğü gibi ters e, x, nazal n, q ve üzeri şapkalı u harfleri.
🔹 TDK Başkanı Osman Mert, "Ortak Türk Alfabesi"ne ilişkin şöyle bir cümle kurdu: Bizim alfabemizde ve Azerbaycan'ın alfabesinde herhangi değişiklik söz konusu olmayacak. Fakat bizim kullandığımız 29 harf Türk Cumhuriyetlerinin kullandığı alfabelerde yer alacak. Bizim herhangi bir vatandaşımız Türk Cumhuriyetlerine gittiğinde tabelaları okuyabilecek, yazıları okuyabilecek."