Mekke ve Medine’nin 143 yıllık tasvirleri
Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Mekke-i Mükerreme ve Medine-i Münevvere'nin daha önce yayınlanmamış tasvirlerini paylaştı. Müslümanlar için çok kıymetli bir yeri olan Harameyn'in, yeni tasvirlerinin yayınlanması büyük bir sevince sebep oldu. Sizler için birbirinden değerli çizimleri bir araya getirdik.
📌 İslam Ansiklopedisi bugünlerde ikinci edisyon ve genişleme çalışmalarını yürütüyor. Bu çalışmalar neticesinde maddelere yeni ilaveler yapılıyor. Mevlid-i Nebi haftası vesilesiyle Ansiklopedinin "Muhammediye" maddesine Yazıcıoğlu Muhammed'in klasikleşen eseri Muhammediyye'nin farklı baskılarında bulunan tasvirler eklendi. Tasvirlerde Tuba ağacı, Kâbe, Medine-i Münevvere, eserin içerisinden sayfalar öne çıkıyor.
(X) 🔍 Bilgi Notu: Osmanlılar döneminde tasvir etme zirve dönemini yaşar. Minyatürler ve tasvirler adeta olayları bir film gibi kayıt altına alır.
(X) Kaynak: TDV İslam Ansiklopedisi, Muhammediyye'nin Hocazâde Muhammed Rızâ Tâşdestgâhı'na ait 1298 [1881] tarihli taşbaskısındaki, eserin İranlı yayıncılarca yapılan korsan baskılarına işaret eden uyarı metni.
📌 Peki, tasvirlerin yayınlandığı "Muhammediyye" maddesi nedir?
📌 Yazıcıoğlu Mehmed'in telif ettiği Muhammediyye, "Megaribüz-Zaman" adlı bir Arapça eserin farklı konulardaki manzumelerden oluşan tercümesidir. Eser yaratılış, siyer ve kıyamet olmak üzere üç ana bölümden oluşur. Anadolu okuma geleneğinin önemli eserlerinden biri olan eser, bir kültür yorumlaması olarak da incelenebilir. Anadolu coğrafyasının ortaya koyduğu Müslümanlık anlayışının bir ürünü olan "Muhammediyye", yüz yıllar boyunca göz önünde olmuştur. Uzun yıllar boyunca geceleri eserden bir bahis okunmadan yatılmaması eseri kültürümüzde efsaneleştirilmiştir. Bugün İranlılar için Hafız Divanı ne ve ne kadar önemliyse bizim için de "Muhammediyye" bu denli mühim bir noktada durmaktadır.
(X) 🔍 Bilgi Notu: "Muhammediyye" kültürümüzde çok mühim bir mevkide görüldüğü için Nazif İstanbûlî, Ahmed Râkım Efendi, Mustafa Şükrî, Mustafa Râkım gibi meşhur hattatlar tarafından yazılmıştır.
(X) Kaynak: TDV İslam Ansiklopedisi,Muhammediyye'nin Ahmed Râkım Efendi hattı ve Seyyid Ali Efendi tezyinatıyla, Tabhâne-i Âmire'ye ait 1271 [1854-55] tarihli taşbaskısının ketebe sayfası.
(X) Osmanlılar Haremeyn için neler yaptı? Öğrenmek için tıklayın
📌 Gelibolulu olduğu ileri sürülen bir âlim ve şair olan Yazıcıoğlu Muhammed, "Şemsiyye" adlı manzum eserin müellifi olan Yazıcı Salih'in oğludur. İyibir Arapça ve Farsça eğitimi alan Yazıcıoğlu, Maveraünnehir, Orta Doğu ve Anadolu'yu dolaşarak ümmeti tahlil etme gayreti içinde olmuştur. Envaru'l Aşikîn'in müellifi Ahmed Bîcan ile kardeş olan Muhammed, "Muhammediyye" adlı eseri ile zamanla büyük bir üne kavuşur.
Ahmed Bîcan kimdir?
Envaru'l Aşikîn adlı eseriyle büyük bir coğrafyada tanınır. Yazıcı Salih'in oğlu, Yazıcıoğlu Muhammed'in kardeşidir.
(X) 🔍 Bilgi Notu: Ünlü tezkire müellifi ve şair Lâtifî, Yazıcıoğlu Muhammed'in tüm zahiri ilimlerde ileri derecede bilgi sahibi olduğunu zikreder.
(X) Kaynak: TDV İslam Ansiklopedisi, Muhammediyye'nin Ahmed Râkım Efendi hattı ve Seyyid Ali Efendi tezyinatıyla, Tabhâne-i Âmire'ye ait 1271 [1854-55] tarihli taşbaskısının fihrist sayfaları
📌 20. yüzyılın ortaları Ansiklopediler için bir altın çağdır. Ana Britannica ve Larousse Ansiklopedileri başta olmak üzere yüzlerce Ansiklopedi yayınlanır. Lakin her türlü çabaya rağmen Müslümanların dört başı mamur bir ansiklopedileri olmaz. 1983 yılında TDV'ye bağlı bir kurum olarak İslam Ansiklopedisi Genel Müdürlüğü kurulur. Azimli bir çalışma neticesinde bugün Türkiye'de ve Müslüman coğrafyalarda kaynak olarak kullanılan İslam Ansiklopedisi'nin ilk cildi 1988'de yayınlanır. 2013'de 44 cilt olarak tamamlanan Ansiklopediye 2016'da iki ek cilt ilave edildi. Ansiklopediye https://islamansiklopedisi.org.tr/ adresi üzerinden herkes erişim sağlayabilmekte.
(X) 🔍 Bilgi Notu: 1975 yılında dönemin Diyanet İşleri Başkanı Lütfi Doğan, Tayyar Altıkulaç, Yakup Üstün ve Ahmet Uzunoğlu tarafından kurulur.
(X) Kaynak: TDV İslam Ansiklopedisi, Muhammediyye'nin Mustafa Râkım Efendi hattıyla, Bosnevî Hacı Muharrem Efendi Taşdestgâhı'na ait 1273 [1856-57] tarihli taşbaskısının ilk sayfası.
📌 İyilik, hoşluk gibi anlamlara gelen "tuba" kelimesi, Miraciyye'lerde cennette olan bir ağaç ile ilişkilendirilmektedir. Bu ilişkilendirme "Ra'd" suresindeki bir kelimeden ileri gelir. Efendimiz de müsned de geçen bazı hadislerde (SAV) "Tuba Ağacı"ndan bahseder. (Müsned, III, 71)
📌 Tasvirde, cennet bahçesi adı altında "Tuba Ağacı" ve "Livaü'l Hamd sancağı" bulunur. En altta "Cennet bahçesi", sağ tarafta "Livaü'l Hamd" yazar.
En yukarıda Sonra yukarıdan aşağıya sırasıyla;
➡ Arş-ı Azam
➡ Tuba Ağacı
➡ Cennetü' Adn
➡ Cennetü'l Karar
➡ Cennetü'l Firdevs
➡ Cennetü'n Naim
➡ Cennetü'l Hulud
➡ Cennetü'l Meva
➡ Darusselam
📌 Bu katların altında "Cennet Kapıları" yazar. En aşağıda ise "cennet bahçesi" yazmaktadır.
(X) Kaynak: TDV İslam Ansiklopedisi, Muhammediyye'nin Ahmed Râkım Efendi hattı ve Seyyid Ali Efendi tezyinatıyla, Tabhâne-i Âmire'ye ait 1271 [1854-55] tarihli taşbaskısındaki "Tûbâ ağacı" tasviri.
