Arama
Etnospor’da yer alan geleneksel sporlar
Dünya Etnospor Konfederasyonu'nun düzenlediği 4. Etnospor Kültür Festivali, Atatürk Havalimanı'nda gerçekleştiriliyor. Bu festivalde geleneksel okçuluk, yağlı güreş, şalvar güreşi, kuşak güreşi, aba güreşi, mas güreşi, mangala, aşık atma, atlı cirit, kökbörü, atlı okçuluk olmak üzere 12 geleneksel spor dalında müsabakalar yapılıyor. Peki bu geleneksel oyunlar nasıl oynanıyor? Etnospor ne zaman bitiyor?
Mavi kurt anlamına gelen kökbörü oyunu, cirit gibi atlı bir spordur ve esası, atla koşarak oğlağı kapmak ve rakibin kalesinden geçirerek sayı kazanmak üzerinedir.
Oyun atlar üzerinde 6'şar kişiyle iki takım halinde oynanır. Oğlağın içini saman ve kum ile doldurularak ağırlığı 30-40 kilo olur. Post tek oyunda kullanılıyor.
12 adam ortada hakem komutuyla birlikte postu kapmaya çalışıyor ve ardından karşılıklı kalelere bırakmaya çalışır.
Askerlik çağına gelen gençleri askere gönderme zamanı geldiğinde pek çok yerde askerlikle ilgili çeşitli oyunlar oynanır, yarışmalar yapılır ve eğlenilir. Bu oyunlardan birisi de kökbörüdür.
Aba güreşi, güreşçilerin sırtlarına aba giyerek, bellerine kuşak bağlayarak yaptıkları güreştir. Günümüzde Hatay ve Gaziantep yörelerinde yapılır.
Güreş yapılan meydanın zemini çim veya yumuşak deniz kumu olup, 30×30 metre ölçüsünde olur. Etrafı dikensiz tel veya ip ile çevrilir. En eski güreş türü olan aba güreşi; İskit, Saka, Uygur, Karahan, Moğol, Özbek, Kazak, Çağatay, bugünkü sınırlar içerisinde de Gaziantep, Antakya yörelerinde yaşayan Kızık Türklerince yapılmaktadır.
Aba güreşi, dünyada giysilerle yapılan ilk güreş türlerindendir. Orta Asya'da mücadele ve askeri eğitim aracı olarak yapılan güreş sporu M.Ö. 4 yüzyılda Türkler tarafından Çinlilere öğretilmişti. Hatta Uzakdoğu yakın boğuşma sporlarından olan Judo, aba güreşinin biraz değiştirilerek modernize edilmiş şeklidir.
Günümüzde İsveç'te yapılmakta olan pantolon güreşi de, Orta Asya'da yapılan göçler sırasında Baltık bölgesine yerleşen Hun Türkleri tarafından yapıldığı tahmin edilir. Müsabaka sonunda sporcular usulüne uygun olarak önce kuşağı çözer, abayı çıkararak önceden belirlenmiş yere bırakırlar. Meydanı terk etmeden abayı çözüp, gelişi güzel fırlatmak spor adabına yakışmayacağından ceza kuruluna sevk edilirler.
Bu oyun, aşık kemiği adı verilen ve insanlarda da bulunan bir kemik ile oynanır. Oyun için koyun veya keçi gibi küçükbaş hayvanların arka ayaklarında bulunan aşık kemiği kullanılır. Oyun çizilen bir dairenin içine her oyuncunun aşıklarını dizmesiyle başlar. Her oyuncunun amacı yaptığı atışlarla aşıkları dairenin dışına çıkartmaktır.
Aşık oyununu 3 farklı şekilde oynanabilir. Bu üç türün en önemli farkı oynanan yerin ve aşığın şeklidir. En yaygın şekli, bir daire çizilip içine her oyuncunun eşit miktarda aşık dizmesiyle oynananıdır. Oyuncular sıra ile daire içerisindeki aşıkları vurarak dışarı çıkarmaya çalışırlar. Atışlar daireye belirli bir uzaklıktan çizilmiş bir çizgi arkasından yapılır. Atışlarda enek adı verilen aşık kullanılır. Oyuncu aşığı vurarak daireden dışarı çıkartmışsa artık o aşığın sahibidir. Ve atış sırası hala o oyuncudadır. Vuruş yapılamamış ve dışarı çıkarılamamış ise sıra diğer oyuncuya geçer. Oyuncular çizgi gerisinden yapılan atışlar sonrası tekrar çizgi gerisine gitmek zorunda değildir ve aşıklarının son bulunduğu yerden atış yaparlar. Oyun daire içindeki aşıklar bitene kadar devam eder.