Arama
Ara Güler’in bilinmeyen belgeseli ‘Kahramanın Sonu’ 📸🎬
Dünyanın en iyi fotoğrafçılarından biriydi Ara Güler. Deklanşörüyle görsel tarihe büyük katkılar sağlamış, önemli olaylara ve dönemlere tanıklık etmiş, objektifiyle her birini belgelemişti. Hem Türkiye'de hem de dünyada fotoğrafçılığa büyük katkılar sağlamış; kendinden sonra gelen birçok fotoğrafçı onun izinden gitmiş, onu örnek almıştı. Bizler usta duayeni daima "belgesel fotoğrafçı" olarak tanıdık; ancak onun tarihe katkısı çektiği karelerle sınırlı değil. Ara Güler, 1975 yılında bir belgesel filme imza atmış, tarihimize damga vuran Yavuz Zırhlısının sökümünü "Kahramanın Sonu" filmiyle anlatmıştı.
Efsanevi gemi Yavuz Zırhlısının sökümünü anlattığı Kahramanın Sonu belgeseli, daha sonra üstat Ara Güler'in meslek hayatının en acı tecrübelerinden biri oldu.
Onca yıl didinip çektiği belgesel film, önce sansürlendi, kopyasına el konuldu ve sonra ortadan kayboldu.
Ara Güler, daima "Yavuz beni çok uğraştırdı" diye sitem ede ede anlattı o filmin macerasını.
Kahramanın Sonu, fotoğrafçı olarak dünyaya nam salmış bir ustanın sinema macerasının ilk ve son sayfası gibidir.
Ara Güler, tarihe tanıklık eden bu filmi çekip bitirince, soluğu Fransa'da aldı, montajını yaptı.
Hatta tesadüfen sinema tarihinin en önemli yönetmenlerinden Orson Welles'in kurgucusu ile tanışmış ve kurguya da o girmişti.
Sonra sıra sese geldi. Bu konuda Ara Güler'in aklında bir şey vardı: "İlhan Mimaroğlu'nun çok sevdiğim bir elektronik müziği var. Onunla seslendirdik."
Ara Güler, Yavuz gibi bir efsane geminin neden söküldüğünü, jilet yapıldığını incelikli bir şekilde eleştirdi filmde. Neticede bir kahramandı o ve pekâlâ müzede de tutulabilirdi. Bunun için film Yavuz'un acıklı hikâyesine bir ağıt gibiydi...
Ara Güler, filmi önce Fazıl Hüsnü Dağlarca ve Salah Birsel'e izletti ancak beklediği tepkileri alamadı.
Sonra ABD'de Atlantic Records'un sahibi Ahmet Ertegün'e izletti. Ertegün'ün belgeseli beğenmesiyle morali düzelen Güler, filmi çantasına koyduğu gibi soluğu Türkiye'de aldı.
Tüm bu süreç yıllarını aldı usta duayenin. Yavuz'un sökümü, filmin çekimi, kurgusu...
Ara Güler'in film çektiğini bilen dönemin Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk ve dönemin Deniz Kuvvetleri Komutanı oldukça heyecanlandılar ve filmi görmek istediler. Fakat filmin gösterilmesi için önce sansür heyetinden "olur" alması gerekiyordu.
Ankara'da kurul üyeleri filmi izledi. Kahramanın Sonu'nun kaderi de o gün o kuruldaki insanların meseleyi kavrayamamalarıyla şekillendi.
"Kurulda herkes filme iyi diyor. Ama biri var. Olmaz diye tutturuyor. Milli Eğitim Bakanlığı'ndan bir görevli. Takılmış filmde konuşma olmamasına. Sadece elektronik müzik var filmde. Sonra bu Fransızca kopya diyerek itiraz ediyor. İyi de filmde söz yok! Kurul sonunda bu film Türkiye'ye giremez kararı verdi. Filme el koyuldu."
Ara Güler o günleri şu sözlerle dile getiriyordu: "Onu söktüler, beş kuruşluk demire tenezzül ettiler. 12 yılımı verdim bu belgesel için. Sansür heyeti yasakladı. Söküyorlar bir de belgeselini yasaklıyorlar. Bu filmi yasaklayan sansür heyeti, kendi tarihini yok etmeye çalıştı. Ne oldu filme, yakıldı mı, gömüldü mü bilmiyorum."
Tüm bunlara rağmen filmin iş kopyaları Ara Güler'deydi. Uzun yıllar boyu durdu o kopyalar. Sonra o kopyaları temizleyip yeniden gün yüzüne çıkardı Ara Güler. Kahramanın Sonu böylece yeniden hayat buldu.
Belgesel geçtiğimiz Şubat'ta, 17. !f İstanbul Bağımsız Filmler Festivali'nde sinemaseverlerin beğenisine sunulmuştu.
Geminin hurdaya çekilmesinden sökülmesine kadar geçen 12 yılı anlatan Güler "Bu filmin dünyada bir örneği yok. Film yapım süresi olarak dünyadaki en uzun olan filmdir. Gemiyi 12 senede söktüler. Hangi gemi 12 senede söküldü? O bakımdan rekor kırmıştır" demişti.
Ara Güler, filmin ilk kez gösterilmediğine dikkat çekerek "Kahramanın Sonu benim tek filmim değil. Dünyadaki birçok ülkeye, yabancı televizyon kanalları için pek çok film yaptım. Bu film, daha önceden de birçok kez gösterildi. Yeni değil" sözlerine yer vermişti.
Fikriyat