Arama
Filistin sinemasının tarihi
Bir sanat olan sinema, aynı zamanda toplumların derdini dile getirme ve gerçekleri kitlelerle buluşturma aracıdır. Bu özelliğinin en belirgin şekilde görüldüğü yer ise Filistin sinemasıdır. Özellikle 1948'de gerçekleşen Büyük Felaket'in ardından Siyonist İsrail, Filistinlilere zulmünü artırır. Bu süreçte işgal ve sürgüne karşı toplumun gösterdiği mücadelenin bir parçası haline gelen sinema, Siyonistlerin gerçek yüzünü göstermek adına oldukça önemlidir.
FİLİSTİN İLE İLGİLİ İLK FİLM
🔸 İlk film yapımcıları ve sinema tarihini başlatan Lumiere Kardeşler, çektikleri ilk filmden iki yıl sonra Filistin'e gelir. 1896 yılında "Kutsal Topraklar" isimli filmi yapan kardeşler, böylece Filistin'de sinema çalışmalarını başlatır.
🔸 Osmanlı Dönemi'ndeki Filistin'i gösteren yapıtta Yafa, Beytüllahim ve Kudüs'teki günlük yaşama dair görüntüler yer alır. Tarihi belge niteliği taşıyan yapım, 9 dakikadan oluşur.
FİLİSTİN'DE İLK SİNEMA SALONLARI
🔸 Filistin toplumunun sinema ile buluşması 1920'li yıllara tekabul eder. 1930'lu yılların başından itibaren de özellikle Filistin'in önemli şehirlerinde sinema salonları açılır.
🔸 Sinemaya dair ilk hukuki düzenleme 1929'da yapılır. Hükümet, çıkardığı sinema yasası ile gösterilen filmlerin halkı olumsuz etkilediği gerekçesiyle sansür uygular.
FİLİSTİN'DE GÖSTERİLEN İLK FİLMLER
🔸 Filistin'de sinema, ilk dönemlerde pek tercih edilmez ve yaygınlaşmaz. Bunun nedeni, sinema salonlarında genellikle Mısır yapımı filmlerin gösterilmesidir. Müzikal, komedi ve aşk temalarından oluşan filmler, Filistin toplumunun ruhunu yansıtmadığı için rağbet görmez.
🔸 Milli bir sinema göremeyen izleyici, filmlerin toplum değerlerine karşı bir yapı olduğu düşüncesine kapılır. Bu gerekçe ile halk, sinemaya karşı mesafeli durur ve hatta gösterilen filmlerin sansürlenmesi veya yasaklanması için sık sık yetkililere başvurularda bulunur.
FİLİSTİN SİNEMASININ KURUCULARI
🔸 Filistin'in ilk yerli filmi, İbrahim Hassan Sirhan tarafından 1935 yılında çekilen bir belgeseldir. Sirhan, Tel Aviv'den 50 dinara aldığı manuel kamera ile Kral Suud'un Yafa ve Kudüs gezisini kayda alır. Bu film, Filistin sinemasının başlangıcı olarak kabul edilir.
🔸 Sirhan'ın yapıtının ardından Filistin'de sinema ivme kazanırken Yafa, Filistin sinemasının merkezi konumu haline gelir. Hatta 1940 yılında bölgede El Hamra isimli sinema salonu açılır.
1948 ÖNCESİ ÇEKİLEN FİLMLER
🔸 İlk filmini çektikten sonra İbrahim Hassan Sirhan ve Jamal Al-Aspha Batı'da gelişip büyüyen sinemanın Filistinliler tarafından da üretilebileceği düşüncesi ile 45 dakikalık "Gerçekleşen Rüyalar" filmini çeker.
🔸 1948 öncesi sinema alanında çalışmalar yapan isimlerden diğeri, fotoğraf stüdyosu olan Muhammed Salih Kayalı'dır. Bu alanda eğitim alıp çalışmalar yapmak için İtalya'ya giden Kayalı, kendini geliştirdikten sonra Filistin'e döner. Arap Birliği temsilcileri'nin kendisinden Filistin sorunuyla ilgili film çekmesini istemesi üzerine temsilcilerce görevlendirilir. Film çekmeye başlasa da , 1948 Savaşı'nın patlak vermesi nedeniyle yapıtını tamamlayamaz. Kahire'ye giderek çalışmalarını orada devam ettirir.