Arama
Filistin sinemasının tarihi
Bir sanat olan sinema, aynı zamanda toplumların derdini dile getirme ve gerçekleri kitlelerle buluşturma aracıdır. Bu özelliğinin en belirgin şekilde görüldüğü yer ise Filistin sinemasıdır. Özellikle 1948'de gerçekleşen Büyük Felaket'in ardından Siyonist İsrail, Filistinlilere zulmünü artırır. Bu süreçte işgal ve sürgüne karşı toplumun gösterdiği mücadelenin bir parçası haline gelen sinema, Siyonistlerin gerçek yüzünü göstermek adına oldukça önemlidir.
FİLİSTİN'DE GÖSTERİLEN İLK FİLMLER
🔸 Filistin'de sinema, ilk dönemlerde pek tercih edilmez ve yaygınlaşmaz. Bunun nedeni, sinema salonlarında genellikle Mısır yapımı filmlerin gösterilmesidir. Müzikal, komedi ve aşk temalarından oluşan filmler, Filistin toplumunun ruhunu yansıtmadığı için rağbet görmez.
🔸 Milli bir sinema göremeyen izleyici, filmlerin toplum değerlerine karşı bir yapı olduğu düşüncesine kapılır. Bu gerekçe ile halk, sinemaya karşı mesafeli durur ve hatta gösterilen filmlerin sansürlenmesi veya yasaklanması için sık sık yetkililere başvurularda bulunur.
FİLİSTİN SİNEMASININ KURUCULARI
🔸 Filistin'in ilk yerli filmi, İbrahim Hassan Sirhan tarafından 1935 yılında çekilen bir belgeseldir. Sirhan, Tel Aviv'den 50 dinara aldığı manuel kamera ile Kral Suud'un Yafa ve Kudüs gezisini kayda alır. Bu film, Filistin sinemasının başlangıcı olarak kabul edilir.
🔸 Sirhan'ın yapıtının ardından Filistin'de sinema ivme kazanırken Yafa, Filistin sinemasının merkezi konumu haline gelir. Hatta 1940 yılında bölgede El Hamra isimli sinema salonu açılır.
1948 ÖNCESİ ÇEKİLEN FİLMLER
🔸 İlk filmini çektikten sonra İbrahim Hassan Sirhan ve Jamal Al-Aspha Batı'da gelişip büyüyen sinemanın Filistinliler tarafından da üretilebileceği düşüncesi ile 45 dakikalık "Gerçekleşen Rüyalar" filmini çeker.
🔸 1948 öncesi sinema alanında çalışmalar yapan isimlerden diğeri, fotoğraf stüdyosu olan Muhammed Salih Kayalı'dır. Bu alanda eğitim alıp çalışmalar yapmak için İtalya'ya giden Kayalı, kendini geliştirdikten sonra Filistin'e döner. Arap Birliği temsilcileri'nin kendisinden Filistin sorunuyla ilgili film çekmesini istemesi üzerine temsilcilerce görevlendirilir. Film çekmeye başlasa da , 1948 Savaşı'nın patlak vermesi nedeniyle yapıtını tamamlayamaz. Kahire'ye giderek çalışmalarını orada devam ettirir.
1948 SAVAŞI'NDA SİNEMA
🔸 İşgalci İsrail'in Filistin topraklarında baskı ve bombalamalara başlamasıyla birçok fotoğrafçı, sinemacı ve bu alana ilgisi olan kişiler ülkeyi terk etmek zorunda kalır. Bu süreçte İsrail güçleri tarafından çoğu yerleşim yeri bombalanır.
🔸 Askeri müdahalelerin artmasıyla Sirhan ve arkadaşları Yafa'dan kaçarlar. Ancak bu esnada filmleri ile bütün materyalleri geride bırakmak zorunda kalırlar. Ne yazık ki 1948 öncesinde çekilen filmlerin büyük kısmı bu bombardıman sırasında yok olur. Günümüze çok az film ulaşır.
FİLİSTİN SİNEMASININ SESSİZLİK DÖNEMİ
🔸 1948'de gerçekleşen Nekbe yani Büyük Felaket şeklinde tanımlanan İsrail'in Filistin topraklarını işgal etmesiyle toplum, her anlamda sessizliğe bürünür. Yüzlerce evin boşaltılıp mahalle ve köylerin yok edildiği ortamdan sinema da etkilenir.
🔸 Filistin sineması için 1948-1967 yılları, neredeyse hiç film çekilemediği için "sessizlik dönemi" olarak tanımlanır. Ulusal ve kişisel anlamda zor bir süreçten geçen Filistinliler soykırım, felaket ve sürgün ile mücadele eder.