Arama
Sinema ve savaş
Sinema, insanları etkileme noktasında oldukça önemli bir kitle iletişim aracıdır. Bunu keşfeden devletler, Birinci Dünya Savaşı döneminde bu sanatı bir propaganda aracı olarak kullanır. Savaşan ülkeler, filmler vasıtasıyla kendi ideolojisini halkına anlatmaya ve kabul ettirmeye çalışırken diğer ülkelere de gözdağı verir. Bu yolla gerçekleştirilen propaganda, daha fazla kişiye ulaşması ve görsel hafızaya hitap etmesi nedeniyle oldukça etkili olur. Böylece sinema, Birinci Dünya Savaşı'nda propagandanın en yetkin mecrası haline gelir.
🔸 Sinema, Türkiye'ye ilk olarak Osmanlı Dönemi'nde gelir. Saray yaşamı ve padişahın görüntüleri kayda alınarak belge niteliğinde filmler ortaya koyulur. Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla da savaş sahneleri filme alınır.
🔸 Savaşın sinemadaki yansımalarının bir sonucu olarak Enver Paşa tarafından Merkez Ordu Sinema Dairesi kurulur. Paşa, Osmanlı İmparatorluğu'nun Başkumandan Vekili ve Harbiye Nazırı iken Almanya'ya bir gezi yapar. Bu esnada Alman ordusunda bir sinema kolu kurulduğunu ve savaş sırasında çekilen görütüler ile belge oluşturulduğunu görür. Alman ordusu, sinema aracılığıyla savaş propagandası yapmaktadır.
🔸 Türkiye'ye dönen Enver Paşa, Alman Ordusu'nun sinema kolundan esinlenerek 1915 yılında Merkez Ordu Sinema Dairesini kurar. Bu kurumun başına ilk olarak Romen uyruklu Sigmund Weinberg getirilir. 1916 senesinde ise yerine yönetmen Fuat Uzkınay geçer.
https://www.instagram.com/p/Cznw7sQp1DZ/
🔸 Osmanlı Dönemi'nde çekilen ilk film "Ayestefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı"dır. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda ölen Rus askerlerinin anısına yaptırılan abide, Devlet-i Aliyye'nin Birinci Dünya Savaşı'na girdiği 14 Kasım 1914 tarihinde Osmanlı tarafından yıkılır. Merkez Ordu Sinema Dairesi'nin isteği üzerine Fuat Uzkınay da o tarihi anları kayda alır. Filmin çekildiği gün, Türk sinema tarihinin başlangıcı olarak kabul edilir.
🔸 Osmanlı böylece, döneminin siyasi propaganda aracı olan sinema ile Ruslara mesaj verir. Bu mesajın geniş kitlelere ulaşması için film, Sirkeci'deki Ali Efendi Sineması'nda gösterilir. Ayrıca aynı dönemde "Anafartalar Muharebesinde İtilaf Ordularının Püskürtülmesi", "Harbiye Nazırının Kıta Teftişi", "Çanakkale Muharebeleri" gibi pek çok belge niteliği taşıyan film çekilir.