Arama
II. Dünya Savaşı’nın seyrini değiştiren Stalingrad Muharebesi
Stalingrad Muharebesi, İkinci Dünya Savaşı'nda bir dönüm noktası olarak öne çıkan bir andır. Almanlar ile Sovyetler arasında gerçekleşen bu cephe, milyonlarca insanın hayatına mal olduğu gibi savaşın seyrini değiştiren kritik dönemeçlerden biriydi. Stalingrad, tarihteki en önemli savunmalardan birine sahne olarak, Nazilerin savaştan yenilgiyle ayrılmasına katkı sağladı. Böylece savaşın süresini kısalttı.
🔹 Hitler, Sovyetlerle olan savaşının ikinci yılında Moskova'daki askeri birliğini geri çekerek Stalingrad'a götürmeye karar verdi. Generallerinin hemen hepsinin Moskova'daki taarruza devam etmeleri gerektiği yönündeki raporlarına rağmen Hitler inatçıydı ve dediği gibi yaptı.
🔹 Hitler ve müttefiği Mussolini'nin, Stalingrad'ı ele geçirmek istemelerinin arka planında ekonomik gerekçeler vardı. Hitler'in başlıca hedefi şöyleydi:
- Stalingrad'ın alınması, Adolf Hitler için iki ana nedenle büyük önem taşıyordu. Birincisi, İdil Nehri'nin Hazar Denizi ile Rusya'nın genelinde önemli bir ulaşım hattı olmasıydı. Bu nedenle, Stalingrad'ın kontrolü, Volga Nehri üzerindeki ticaretin yanı sıra petrol gibi kaynakların kuzeye taşınmasını ciddi şekilde engelleyecekti.
- İkincisi, Stalingrad'ın ele geçirilmesi, Alman kuvvetlerinin Kafkasya bölgesine doğru ilerlemesinde stratejik bir adım olacaktı. Bu, Stalin'in savaş gücünü destekleyen önemli kaynaklardan biri olan petrolün geldiği bölgenin güvenliğini sağlayacaktı.
- Ayrıca, Sovyetlerin lideri Stalin'in adını taşıyan bu şehrin düşmesi, Mihver Devletleri için psikolojik bir darbe olacak ve etkili bir propaganda aracı haline gelecekti.
🔹 Sovyet generaller, Hitler'in ordusunu güneye kaydırdığını ve Stalingrad'da taaruz planladığını erken fark etti. Zira bu durum onlar için büyük bir felakete yol açabilecek bir sonuca neden olabilirdi. Bu sebeple eli silah tutan tüm erkekleri askere alarak Stalingrad savunması için cepheye gönderdi.
🔹 Stalingrad'a Nazi Almanyası saldırısı başladığı anda, Almanlar, mühimmat konusunda oldukça üstün bir konumdaydı. Özellikle savaş uçakları daha saldırının ilk gününden itibaren şehrin birçok meydanını yerle bir etmiş durumdaydı. Üstelik Naziler, savaş meydanlarında etkili bir şekilde kullandıkları temel savaş doktrinleri olan Yıldırım harekatını kullanarak diğer Avrupa ülkelerinde fazlasıyla başarılı olmuşlardı. Stalingrad'da da aynı şekilde bu harekat taktiğini kullanmak istediler.
*Yıldırım harekatı nedir?
Doktrinin amacı hızlı ve ani saldırılarla, düşmanın düzenli bir savunma
kurmasını engelleyip sonra da hızlı bir şekilde yok olarak tanımlanır.
🔹 Ağustos ayında başlayan Nazi taarruzunda Kızıl Ordu önemli kayıplar vermeye başladı. Hitler, özellikle Volga nehri üzerindeki Sovyet birliklerini havadan vurarak askeri ve gıda takviyesinin Kızıl Ordu'ya ulaşmasını engellemeye çalıştı. Yoğun top atışları ve kentin dört bir yanına dağılan Alman askerlerinin saldırıları Kızıl Ordu'yu kentin dışına kadar itmişti.
🔹 Sovyet askerleri, Almanların saldırılarından önce kenti savunabilmek amacıyla geniş meydanların etrafındaki yüzlerce binayı, kanalizasyonları askeri mühimmatla doldurmuş ve mevzilenmişti. Bu sayede, Nazi Almanyası askerleri her cadde ve her sokakta adeta açık birer hedef haline gelmiş ve önemli sayıda zayiat vermişti.
🔹 Stalingrad şehri bombalandırmalar sonucunda adeta hayalet şehir haline gelince iki taraf için de keskin nişancılara uygun ortam doğmuştu. Stalingrad Muharebesi'nin ünlü keskin nişancısı Vasili Zaytsev'in teyit edilmiş 225 vuruşu vardı. Zaytsev kadar tanınmamış ama Zaytsev'den daha fazla vuruş yapan Ivan Sidorenko 500, Lyudmila Pavlicheko 309, Nina Lobkovskaya'nın da 308 vuruş yaptığı kayıtlara geçmiştir.
🔹 Şehir merkezlerinde hemen her bina ve köşe başından saldırılara uğrayan Nazi askerleri, cephelerdeki konsantrasyonunu kaybetmiş durumdaydı. Nazi Almanyası, Stalingrad'ın büyük bir bölümünü ele geçirmesine rağmen henüz istenilen seviyede kontrolü sağlayamamıştı.
🔹 Kuşatmanın her geçen gün uzaması ve şehrin tam anlamıyla alınamaması Mihver kuvvetlerinde psikolojik olarak tahribat yaratıyordu. Üstelik Almanlar bu kuşatmanın kış aylarına kalmadan biteceğini ön gördüğü için kış için gerekli hazırlıklarını yapmamıştı; ancak Sovyetler bu duruma hazır ve gerekli takviyelerini yapmışlardı.
🔹 Volga bölgesinin küçük bir alanında sıkışan Sovyet ordusu, Nazilere karşı bir karşı taarruz planı yapmaktaydı ama bunun hatasız olması için gerçekleştirecekleri operasyonu gelen istihbaratlar doğrultusunda erteliyorlardı.