Arama
II. Dünya Savaşı’nın seyrini değiştiren Stalingrad Muharebesi
Stalingrad Muharebesi, İkinci Dünya Savaşı'nda bir dönüm noktası olarak öne çıkan bir andır. Almanlar ile Sovyetler arasında gerçekleşen bu cephe, milyonlarca insanın hayatına mal olduğu gibi savaşın seyrini değiştiren kritik dönemeçlerden biriydi. Stalingrad, tarihteki en önemli savunmalardan birine sahne olarak, Nazilerin savaştan yenilgiyle ayrılmasına katkı sağladı. Böylece savaşın süresini kısalttı.
🔹 Sovyet generaller, Hitler'in ordusunu güneye kaydırdığını ve Stalingrad'da taaruz planladığını erken fark etti. Zira bu durum onlar için büyük bir felakete yol açabilecek bir sonuca neden olabilirdi. Bu sebeple eli silah tutan tüm erkekleri askere alarak Stalingrad savunması için cepheye gönderdi.
🔹 Stalingrad'a Nazi Almanyası saldırısı başladığı anda, Almanlar, mühimmat konusunda oldukça üstün bir konumdaydı. Özellikle savaş uçakları daha saldırının ilk gününden itibaren şehrin birçok meydanını yerle bir etmiş durumdaydı. Üstelik Naziler, savaş meydanlarında etkili bir şekilde kullandıkları temel savaş doktrinleri olan Yıldırım harekatını kullanarak diğer Avrupa ülkelerinde fazlasıyla başarılı olmuşlardı. Stalingrad'da da aynı şekilde bu harekat taktiğini kullanmak istediler.
*Yıldırım harekatı nedir?
Doktrinin amacı hızlı ve ani saldırılarla, düşmanın düzenli bir savunma
kurmasını engelleyip sonra da hızlı bir şekilde yok olarak tanımlanır.
🔹 Ağustos ayında başlayan Nazi taarruzunda Kızıl Ordu önemli kayıplar vermeye başladı. Hitler, özellikle Volga nehri üzerindeki Sovyet birliklerini havadan vurarak askeri ve gıda takviyesinin Kızıl Ordu'ya ulaşmasını engellemeye çalıştı. Yoğun top atışları ve kentin dört bir yanına dağılan Alman askerlerinin saldırıları Kızıl Ordu'yu kentin dışına kadar itmişti.
🔹 Sovyet askerleri, Almanların saldırılarından önce kenti savunabilmek amacıyla geniş meydanların etrafındaki yüzlerce binayı, kanalizasyonları askeri mühimmatla doldurmuş ve mevzilenmişti. Bu sayede, Nazi Almanyası askerleri her cadde ve her sokakta adeta açık birer hedef haline gelmiş ve önemli sayıda zayiat vermişti.
🔹 Stalingrad şehri bombalandırmalar sonucunda adeta hayalet şehir haline gelince iki taraf için de keskin nişancılara uygun ortam doğmuştu. Stalingrad Muharebesi'nin ünlü keskin nişancısı Vasili Zaytsev'in teyit edilmiş 225 vuruşu vardı. Zaytsev kadar tanınmamış ama Zaytsev'den daha fazla vuruş yapan Ivan Sidorenko 500, Lyudmila Pavlicheko 309, Nina Lobkovskaya'nın da 308 vuruş yaptığı kayıtlara geçmiştir.
🔹 Şehir merkezlerinde hemen her bina ve köşe başından saldırılara uğrayan Nazi askerleri, cephelerdeki konsantrasyonunu kaybetmiş durumdaydı. Nazi Almanyası, Stalingrad'ın büyük bir bölümünü ele geçirmesine rağmen henüz istenilen seviyede kontrolü sağlayamamıştı.
🔹 Kuşatmanın her geçen gün uzaması ve şehrin tam anlamıyla alınamaması Mihver kuvvetlerinde psikolojik olarak tahribat yaratıyordu. Üstelik Almanlar bu kuşatmanın kış aylarına kalmadan biteceğini ön gördüğü için kış için gerekli hazırlıklarını yapmamıştı; ancak Sovyetler bu duruma hazır ve gerekli takviyelerini yapmışlardı.
🔹 Volga bölgesinin küçük bir alanında sıkışan Sovyet ordusu, Nazilere karşı bir karşı taarruz planı yapmaktaydı ama bunun hatasız olması için gerçekleştirecekleri operasyonu gelen istihbaratlar doğrultusunda erteliyorlardı.
🔹 Hitler, şehrin kendisine öylesine odaklanmıştı ki gözü başka bir şey görmüyordu. Sovyetler, Uranüs Harekatı adını verdiği harekat planında Stalingrad şehrini kanatlardan sararak, Almanların en büyük ordusu 6. Ordu'yu merkezde sıkıştırma planlarını yapıyordu. Alman generaller kanatlarda yeterli asker bulunmadığının farkındaydı ve Genelkurmay Başkanı General Franz Halder bu zaaftan Hitler'e bahsetti. Hitler, buna karşılık Halder'i görevinden alarak yerine başka birini atadı. Hitler'e göre General Franz Halder'de savaşı kazanacağına dair gerekli inanç yoktu.
🔹 Kızıl Ordu 19 Kasım 1942 günü karşı taarruza geçerek Uranüs Harekatı'nı başlattı. Harekat, planlandığı üzere Stalingrad'ı kanatlardan sararak merkeze doğru küçülmek şeklindeydi. Sovyet askerleri 6. Ordu'yu kıskaca alarak sıkıştırmış ve ordunun diğer birliklerle olan kara bağını kesmişti.