Arama
Suriye'nin kalbinde bir Mossad ajanı: Eli Cohen’in casusluk hikayesi
Tarihte eşine az rastlanan casusluk hikayelerinden biri, Eli Cohen ya da nam-ı diğer Kemal Emin Sabit, İsrail gizli servisi Mossad için çalışan bir casustu. Yeni bir kimliğe bürünerek Suriye rejimine sızan Cohen, stratejik bilgileri ele geçirerek İsrail'e ulaştırdı. 1960'ların başlarında Suriye'de üst düzey görevlerde bulunmuş ve Savunma bakan yardımcılığına kadar yükselmişti. Eli Cohen, neredeyse Suriye'de bakanlığa kadar yükselecekken deşifre oldu. Bu tehlikeli ajanlık oyunu, Cohen'in deşifre olup yakalanması ve idam edilmesiyle son buldu. Orta Doğu'da dengelerin değişmesinde önemli bir rol oynayan Mossad ajanı Eli Cohen'in Suriye'de ve Orta Doğu'daki hikayesini sizler için hazırladık.
➜ Eli Cohen artık Kemal Emin Sabit'ti. Kemal Emin Sabit, Beyrut'ta doğmuş, Müslüman bir ailenin çocuğuydu ve aslen Suriyeliydi. Ailesiyle birlikte yürüttüğü tekstil işi büyümüş ve bu işi geliştirerek Arjantin'e kadar uzanmıştı.
➜ Kemal Emin Sabit ve ailesi Orta Doğu'da tırmanan gerilim nedeniyle 19. yüzyılın sonlarına doğru Güney Amerika'ya göç eden Suriyeli ailelerden biriydi.
➜ İşte Eli Cohen, yeni bir kimlik edinip Kemal Emin Sabit olmuş ve Arjantin'e gitmişti. Mossad'ın Suriye'ye göndermek için yetiştirdiği ajan için her şey tamamdı ancak Arjantin'den onu Suriye'ye götürecek, hiçbir şüphe uyandırmayacak bir sebep gerekiyordu.
➜ Msır'da geçirdiği sallantılı dönemin ardından Arjantin'e giden Cohen, burada tekstilin yanında çeşitli işlerde de çalışmaya başladı. Arjantin'de önemli sayıda Suriyeli vardı bunlar arasında üst düzey bürokratlar ve Suriye zenginlerinin de arasında bulunduğu hatırı sayılır bir "Suriye diasporası" vardı.
➜ Arjantin'de geçirdiği 3 aylık süre içerisinde İspanyolca öğrenmiş ve çok iyi seviyede bildiği Arapçasını Suriye aksanını da ekleyerek geliştirmişti.
➜ Arjantin'de bulunan Suriyeli Araplarla yakın olmak maksadıyla çeşitli restoranlara, kültür-sanat etkinliklerine ve politik kulüplere ziyaret gerçekleştiriyor ve çevre ediniyordu. Daha sonra, Arap cemiyetlerindeki kurumlara hatırı sayılır miktarda bağışlar yaparak adını hızlı bir şekilde Suriyeli Araplar arasında yayılmasını sağladı.
Diaspora ne demek?
Uzun bir zamandan beri bir kavmin, ulus veya inanç mensuplarının ana yurtlarından koparak başka yerlerde azınlık olarak yaşamaları ve orada oluşturdukları komüniteye verilen isimdir.
➜ Arjantin'de bulunduğu süre zarfında artık Suriye Diasporası tarafından kabul gören ve şöhreti günden güne artan Cohen ya da namı diğer Kemal Emin Sabit, Suriye Büyükelçisinin verdiği bir davete adını listeye yazdırmayı başarmıştı. Önemli bürokratlarla bir arada olma fırsatı yakalamış ve Suriye askeri ataşesi Amin el Hafız ile tanışmıştı.
➜ Davette kısa zamanda Hafız'ı kendisine hayran bırakmış ve ondan Suriye'ye gitmesi için bir davet almıştı. Eli Cohen'in Arjantin'de geçirdiği süre boyunca beklediği fırsat sonunda eline geçmişti. Aldığı bu davetin hemen ardından Suriye'ye doğru yola çıktı.
➜ İlk olarak Şam'a giden Cohen, Arjantin'deki Suriyeli Arap dostlarının yazdıkları referans mektupları sayesinde kısa sürede hem ticari çevrelerin hem de Suriye yüksek sosyetesinin güvenini kazanmış, üst düzeyden hükümet yetkilileriyle temas kurmuş ve askeriyeden birçok generalle tanışmıştı.
➜ 1960'ların başında Suriye, Arap dünyası içerisinde İsrail'e olan tutumu en sert olan ülkelerin başında geliyordu. İsrail-Suriye ilişkilerinin tansiyonunun sürekli yüksek seyrettiği bir dönemde Golan Tepeleri iki taraf arasında gerilimi daha da arttırmıştı.
➜ Suriye, Golan Tepeleri'nin yüksek mevzilerinden İsrail'e havan atışları yaparak stratejik üstünlüğünü göstermek konusunda geri durmuyor, İsrail ise buna misilleme olarak Suriye tarafına çeşitli zayiatlar veriyordu. Bunun yanı sıra Suriye, İsrail'in en önemli su kaynaklarından biri olan Ürdün Nehri'nin yatağını değiştirme planları yapmaktaydı.
➜ İsrail, Suriye'nin bu tutumu karşısında Şam'da görev yapacak, özel operasyonlarda kullanılmak üzere üst düzey ajan arayışına girdi. Bu görev için, daha önce Mısır'da pek çok başarılı operasyona katılan ve hem İsrail Savunma Bakanlığı'nın hem de Mossad'ın güvenini kazanmış Eli Cohen'den daha uygun bir aday yoktu. Bu sebeple, çeşitli eğitimlerden geçirdikleri, yeni bir geçmiş ve yeni bir kimlik verdikleri bu casusun ele geçireceği gizli bilgi ve belgelere ihtiyaç duyuyorlardı.
➜ Eli Cohen, Suriye hükümeti ve ordusuyla artık iyiden iyiye yakındı ve her sabah saat 08.00'de İsrail'e bilgi ve belgeleri göndermeye başlamıştı. Bu belgeler içinde en dikkat çekici bilgi Cohen'in erken öngörüsüyle, orduda artan bir gerilim ve Baas'ın yükselişi ile alakalıydı. Bu nedenle, Eli Cohen, Baas partisine sürekli cömert bağışlar yaparak parti içinde nüfuz elde etmeye çalışıyordu.
➜ 8 Mart 1963 tarihinde, Suriye ordusu askeri bir darbe yaptı ve yönetimi de Cohen'in öngördüğü gibi Baas Partisi'ne verdi. Eli Cohen'in Arjantin'deyken yakın ilişkiler kurduğu askeri ataşe General Emin el-Hafız önce Savunma Bakanı ardından da parti içinde bir darbeyle devlet başkanlığına kadar çıkmıştı. Eli Cohen de Suriye Savunma Bakan Yardımcısı olmuş ve hemen hemen her toplantıya sorgusuz sualsiz girebilmenin yolunu bulmuştu.