Çolpan
Abdülhamid Süleyman Çolpan
- Doğum Tarihi 1898
- Doğum Yeri Andican, Özbekistan
- Ölüm Tarihi 4 Ekim 1938
- Ölüm Yeri Taşkent, Özbekistan
Süleyman Çolpan asıl adıyla Abdülhamid Süleymanoğlu olan gazeteci - yazar Özbekistan’ın önemli isimlerinden biridir. Yazarlığının yanı sıra yaptığı tercümeleri ve şiirleriyle tanınır. Türkistan’ın Fergana vilayetinin Andican kentinde dünyaya gelir. Babası Süleymankul Molla Muhammed Yunusoğlu’dur. Babası yaşadığı 1874 ve 1929 yılları arasında devrin tanınmış bilim insanlarından biridir
Eğitimi
Çolpan, ilk öğrenimini eski mekteplerde tamamladıktan sonra medreselerde ve Rus okullarında eğitim alır. Arapça, Farsça, Rusça gibi dünya dillerinin yanında Türkçe, Almanca ve İngilizceyi çok iyi derecede öğrenir.
Vefatı
Bir dava insanı olarak ömür boyu anılacak olan Süleymanoğlu'nu Rus hükümeti, 14 Haziran 1937 tarihinde “milliyetçi” olmak ile suçlar ve "halk düşmanı" sıfatıyla tutuklar. Türlü işkence ve eziyetlere maruz kalan Çolpan, 4 Ekim 1938 tarihinde kuruşuna dizilmek suretiyle öldürülür…
Yazarlığa ilk adımı
Süleyman Çolpan, yazarlığa ilk adımını 1913-1914 yılları arasında, kaleme aldığı “Kalender”, “Mirza kalender”, “Andicanlı” eserleriyle atar. Abdülhamid Süleymanoğlu’na, Çolpan mahlasını devirin ileri gelen eğitimcilerinden Münevver Gari Abdureşidhanov verir. Yazarın ilk eserleri “Fergana Avazı”, “Türkistan Avazı” isimli yerli gazetelerde yayımlanır. Türk dünyasının sesi olmayı hedefleyen ve bu doğrulta eserler kaleme alan Çolpan, milliyetperver bir gazeteci olarak tanınır. Yaşadığı devrinin meselelerini; Bahar Avulları, Vatanımız Türkistan'da Temir Yollar, Oş, Doktor Muhammedyar, Yılda Bir keçe, Şarq Poezdi Keldi, Şarq Uyğangan, Çimkent, Quturgan Müstemlekeçiler, Yol Esdeligi gibi eserlerinde işler.
Şairliği
Süleyman Çolpan'ın bir sanatçı olarak tanınmasını sağlayan en önemli etmen bilhassa şiirleridir. İlk şiiri 1922 yılında, Özbek Yaş Şâirleri adlı antolojide yayımlanır. Aynı yıl ilk şiir kitabı olan Bulaqlar neşredilir. Sonra sırasıyla Uyğanış, Tan Sırları, Saz ve Cor adlı şiir kitapları basılır.
Milliyetçiliği
Abdülhamid Süleymanoğlu eserlerinin genelinde; Türkistan yurtlarını işgal eden sömürgeci Rus hükümetini, baskı ve zulümleri, halkın açlıkla mücadelesi gibi konuları işler. Kaleme aldığı milliyetçi yazılarından ötürü sekiz kez tutuklanır. Stalin devrinde 1937'de, Taşkent'te yapılan bir toplantıda, eserlerinde ideolojik bakımdan komünizm dışı meseleler ile meşgul olduğu öne sürülerek davaya ihanet ettiğini itiraf etmesi istenir. Çolpan ise buna cevap olarak “siz beni üç gün içinde ıslah edemezsiniz” diye cevap verir.
Eserleri
Tiyatro eserleri
Halil Fereng
Çörinin İsyanı
Yarqınay Muştumzor
Ortaq Qarşıbayev
Hucüm
Şiirler
Bulaqlar (1922)
Uyganış (1924)
Tan Sırları (1926)
Saz (1930)
Cor (1930)
Tercümeleri
Hamlet
Boris Godunov ve Dubrovskiy
Ana
Romanı
Keçe ve Kündüz
